2015년 1월 7일 수요일

Punicorum Libri Septemdecim 7

  
Punicorum Libri Septemdecim 7

691. _Præcipitare fatum_, vid. ad IV, 731.
    692. _ductorem_ Pœnum.
    --_surdus pactorum_, ad pacta, fœdus nil curans, pro nihilo ducens,
    ut _s. votorum_, X, 554.
    693. _vertant_ se, vel iter. Cf. ad v. 539.
    --_arces_ ut sup. v. 7.
    694. _oblitis Divum_, quos scil. fœderis testes fecerint, adeoque
    Pœnis perjuris.

       *       *       *       *       *
           *       *       *       *

Errata: Liber I

  7n. Pœni de principatu...  [6.]
  54v. _Hadriaci_, non _Adriaci_, Col. et lapp.  [_sic scriptum_]
  -- Hor. Od. I, 3, 15, 16, 4  [i.e. I, iii, 15 et I, xvi, 4]
  109v. Vid Broukh. ad Tibull. I, 5, 33  [Brouch]
  129v. quod si satis secum reputassent Heinsii  [Heiusii]
  133n. Propert. IV, ii, 39 sq.
    [_incertum vel undecim (11) vel duo (ii)_]
  173n. Claud. nupt. Hon. et Marc. 88
    [_sic scriptum: “Marcia” pro “Maria”?_]
  185n. _studia adcendit_, favorem ei conciliat.  [couciliat]
  214n. Stat. Silv. III, ii, 22  [III, ii 202]
  225n. Stat. Th. III, lxix, 602 (_largus animæ_)
    [_sic scriptum: recte III, 603_]
  248v. Pœnis _sinus cingere_ inadsuetum fuisse
    [_“inadsuetum” italice scriptum_]
  252v. Prop. I, 11, 30.
    [_incertum vel undecim (11) vel duo (ii)_]
  267n. Hom. Il. ο, 590.  [Ill.]
  334n. λίγξε βιὸς, νευρὴ δὲ μέγ᾽ ἴαχεν  [νευρὴ δη]
  357n. _streinfein_, _abstreinfein_
    [_sic scriptum: pro “streifen, abstreifen”?_]
  383n. Virg. Æneid. ... IX, 330, 793 ...  [IX, 330, 793, 793]
  425v. Annal. liter. Gœttingen.  [Gœttingue.]
  477n.  [377]
  484n.  [384]
  499n. Sed h.l. potest etiam _hostis latus_
    [“Sed h.l. Sed h.l. Sed h.l. potest etiam _hostis latus_”]
  505. ≪Conditor Alcide ...  [_≪ incertum_]
  569n.  [469]


       *       *       *       *       *
           *       *       *       *
       *       *       *       *       *


C. SILII ITALICI

PUNICORUM


LIBER SECUNDUS.

ARGUMENTUM.

Q. Fabius Maximus et L. Valerius Flaccus, legati Romanorum, in Sagunti
portum invehuntur, et inde ab Hannibale repulsi Carthaginem petunt;
1-24.

Hac occasione usus, dux Pœnorum milites ad periculum sibi inminens
propulsandum, urbem totis viribus obpugnandam, et bellum ipsis deinde
Romanis inferendum exstimulat; 25-55.

Asbyte, Iarbæ, Gætulorum regis, filia, virgo fortissima venatuique
adsueta, cum grege mulierum Pœnis auxilio venit; 56-88.

Hujus impetum fortiter reprimit Mopsus, Cretensis, sagittandi
peritissimus, qui, magna prius edita hostium strage, in ipsam virginem
inruit, et Harpen, ejus comitem, occidit; sed propter necem Dorylæ et
Icari, filiorum suorum, animum despondet, dolorisque inpatientia e
muro se præcipitat; 89-147.

Tum Theron, Herculis sacerdos, pugnæ succedens, clava sua magnam
hostium multitudinem prosternit, ipsamque Asbyten, curru excussam,
interficit, et caput, hastæ adfixum, ostentat; 148-205.

Cujus rei dolore et ira percitus Hannibal, virginis cædem vindicare
parat, et Saguntini, ejus adspectu consternati, fugam capessunt;
Theron autem, dum suos revocare et mœnibus hostem prohibere conatur,
gladio per pectus adacto perit, ejusque corpus ter circa rogum Asbytes
raptatur; 206-269.

Interim Senatus Carthaginiensium, adventu legatorum Rom. perculsus,
frequens in curiam venit, et de responso iis reddendo consilia capit.
Ibi Hannon et Gestar mutuis se verborum contumeliis lacerant. Ille,
inveterato Hannibalis odio incensus, auctor est, ut superbia
temeritasque juvenis merito castigetur; nec Romani, qui tantum virtute
valeant, novo injustoque bello lacessantur; 270-326.

Hic vero, factioni Barcinæ, quæ apud milites plebemque plurimum gratia
valebat, addictus, Hannonis oratioriem refellit, et ad bellum Romanis,
duce Hannibale, fortissimo reique militaris peritissimo juvene,
inferendum, Patribus animum incendit; 327-375.

Quibus orationibus habitis, Hannon res Saguntinis reddendas et
Hannibalem Romanis dedendum censet: quæ sententia omnium fere, qui
adsunt, indignationem movet. Fabius itaque, sinu effuso, bellum Pœnis
indicit, et cum reliquis legatis Romam redit; 376-390.

Hæc dum Carthagine geruntur, Hannibal, aliquot populis, qui
defecerant, repente obpressis, omnibus copiis Saguntum obpugnare
perseverat, et lætus adcipit clipeum, aliaque arma, ab Hispanis sibi
dono missa, in quibus præter alia origines et fata Carthaginis,
singulari opera et artificio expressa, miratur; 391-456.

Saguntini jam unicam spem, in adventu classis Romanorum, qui tam
procul erant, positam abjiciunt; et longa obsidione inopia omnium ita
crescit, ut corticibus et frondibus arborum coriisque aqua mollitis
famem tolerare cogantur; 457-474.

Hanc urbis fortunam commiseratur Hercules, ejus conditor, et clam
Junone, noverca sua, Fidei auxilium inplorat, quæ, ejus precibus mota,
fractum Saguntinorum animum adeo erigit, ut vel ultima experiri non
recusent; 475-525.

Sed conatus Fidei non fugit Junonem, quæ præter opinionem prope urbem
est, et extemplo Tisiphonen ab inferis evocat; 526-542.

Hæc Furia formam adspectu terribilem exuit, et in Tiburinæ, morte
Murri viduatæ, speciem conversa, Saguntinos hortatur, ut, quum nihil
jam spei reliquum sit, morte voluntaria æternum servitium effugiant;
543-579.

Tum petit tumulum, ex quo serpens prorepit, et ad mare contendit;
580-591.

Hoc prodigio perterriti Saguntini, Genios jam urbe excedere sibi
persuadent, et Tisiphones ope ex desperatione in rabiem vertuntur; qua
instincti, arma, vestes, aurum, et quidquid publicarum, vel privatarum
rerum superest, in rogum ingentem, ad id raptim exstructum,
conjiciunt; et deinde parentes seque invicem jugulant: quo facto,
Hannibal urbem capit; et Furia ad inferos revertitur; 592-707.


  Cæruleis provecta vadis jam Dardana puppis
  Tristia magnanimi portabat jussa Senatus,
  Primoresque Patrum. Fabius, Tirynthia proles,
  Ter centum memorabat avos, quos turbine Martis
  Abstulit una dies, quum Fors non æqua labori                       5
  Patricio Cremeræ maculavit sanguine ripas.

    1. _vadis_, mari. Vid. ad I, 52.
    --_Dardana_ ut I, 14.
    2. _Tristia_ cf. ad I, 147.
    3. _Primores Patrum_, Fabium et Poplicolam. Priorem nominat etiam
    Flor. II, 6, 7, ubi vid. Duk. Sed Q. Bæbium Tampilum et P. Valerium
    Flaccum, qui a nostro Poplicola non diversus est, missos tradunt
    Cic. Phil. V, 10, et Liv. XXI, 6, qui c. 18 novæ legationis, cui
    Fabius interest, mentionem facit.
    --_Tirynthia proles_. Nam Fabius, auctor gentis Fabiæ, ex Herculis
    cum Vinduna, Evandri filia, concubitu natus dicitur. Conf. Vaill.
    Numism. Cons. Gent. Tab. VIII, et inf. VI, 627, 636; VII, 36, 44;
    VIII, 217; Plut. vit. Fab. M., Juven. VIII, 14; Ovid. Fast. II, 237,
    375 sq. et ex Ponto III, 3, 99; Prop. IV, i, 26; ubi v. Intpp.
    4. Conf. VI, 637 sq.; VII, 40 sq. et Perizon. Animadv. hist. c. 5,
    p. 194 sqq. Res vel tironibus nota ex Liv. II, 48 sq.; Dionys.
    IX, 22; Flor. I, 12; Ovid. Fast. II, 193 seq.
    --_Ter centum_, numero rotundo et poet. pro CCCVI, quot periisse
    omnes fere memorant.
    --_turbine Martis_, infelici pugna, ut passim. Vid. Ind. _vortex
    pugnæ_ IV, 230.
    5. _Fors non æqua_, iniqua, adversa, _labori_, conatui et virtuti.
    Conf. ad v. 364, et III, 2.

      1. _Cæruleis_, quod usitatum maris epitheton est, Col. et omnes
      edd. teste Drak. Sed, si Lefeb. fides potius habenda est, in
      quibusdam edd. _æruleis_, et in R. 2, _hæruleis_ exstat.
      _Herculeis_ Ox. et Put. Non male, si non, ut I, 199, fretum
      Gaditanum, quo legati, Romam petentes, non transmittebantur, sed
      mare Sagunto, vel Monœco proximum intellexeris. Conf. I, 273, 585;
      _porrecta_ R. 2.
      4. _numerabat_ Tell. quod arridebat Cell. et arridere potest,
      coll. I, 72, 364, et Virg. Ge. IV, 209. Sed _memorare_ idem fere
      esse, quod numerare, recensere, jam monuit Drak.
      5. _atra dies_ quosdam legere, ad oram Silii notavit N. Heins.
      conf. Virg. Æn. VI, 429; XI, 28. Sed poetam h.l. in oppositione
      vocum _ter centum avos_ et _una dies_ ludere, observat Drak., ut
      Ovid. ex P. I, 2, 4, et Fast. II, 236.

  Huic comes æquato sociavit munere curas
  Poplicola, ingentis Volesi Spartana propago.

    8. _Poplicola_, seu _Publicola_ (v. V.L.) notum cognomen, quod
    P. Valerius, L. Bruti collega, in locum Tarquinii Collatini, primi
    Cos., subfectus, _a populo colendo_ primus adceperat, quum fasces
    populo in concione submisisset, secures teste Plut. ab iis
    sustulisset, legemque de provocatione a Consulibus ad populum
    dedisset. Cf. Liv. II, 7 et 8; Flor. I, 9 (ubi vid. Duker. p. 80.);
    Dionys. L. V. _Valerius_ noster, vir consularis, legatus ad Pœnum
    missus, propr. cognomen _Flacci_ habuit, sed poeta ei longe nobilius
    majorum cognomen tribuit, ut inf. VI, 62, Atilius, M. Reguli filius,
    _Sarranus_ dicitur, etsi idem, quod pater, nomen habuit: quod recte
    jam monuit Periz. Anidmadv. hist. c. 1, p. 24. Valerium _Volesum_,
    seu Volusum, P. Valerii Poplicolæ, prisci Cos., patrem, ex Sabinis
    oriundum, cum Tatio, Sabinorum rege, Romam venisse, refert Dionys.
    Halic. II, 46. Inde h.l. _Spartana propago_, quia Sabini originem
    ducunt a Spartanis, e quibus quosdam acerbis Lycurgi legibus ad
    patriam deserendam commotos, et cum Sabinis permixtos fuisse, idem
    Dionys. II, 49, 51, et Plut. Qu. Rom. 15, tradit; quod jam
    animadvertit Drak., qui etiam comparavit inf. XV, 546 _Amyclæum
    nepotem_, h. Claudium Neronem, quod Claudia quoque gens a Sabinis
    Romam translata, unde idem Nero VIII, 412; similiter Therapnæo
    (Spartano) _a sanguine Clausi_ ortus dicitur.

      8. _Poplicola_ ex fide marmm. (v.c. ap. Gruter. p. 150, inscr. 7
      et bis p. 296.) et auctorum Græcorum, Dionysii, Plut. et Dionis,
      scribendum putabant N. Heins., Drak., Sigon. ad Liv. II, 8, et
      Schott. ad Auctor. de Vir. Illustr. c. 15. Omnes tamen libri h.l.
      habent _Publicola_, vel _Poblicola_, ut in numo ap. Mediobarb.
      p. 31. et in Fastis Capitol. ap. Gruter. p. 289. Præterea a
      _populus_ formatur _populicus_ et _populicola_, (h. populum
      colens, δημοκηδὴς ap. Dionys. L. V. et Plut.) pro quo olim non
      modo _poplicus_ et _Poplicola_, sed et molliore forma _publicus_
      et _Publicola_ dicebatur. Conf. Vorst. ad Val. Max. IV, i, ex. 1.
      _Folci_ Col. _Volesi_ nomen legitur etiam inf. XIII, 244, et ap.
      Liv. I, 58; II, 30; Juven. VIII, 182. Dionys. Halic. II, 46.
      Plutarch. et Gruter. p. 6 et 460. _Volusus_ est ap. Rutil. Itin.
      I, 169, in Inscript. Aræ Terentinæ, in Fastis Capitol. et in numo
      gentis Valeriæ ap. Patin. Zosimus, a Cell. laudatus, lib. II, pr.
      Valeriorum originem a _Valeso_ quodam Sabino repetit; unde
      _Valesius_, et postea _Valerius_, judice Pompon. Leg. II, D. de
      orig. jur. n. 36. Conf. Spanhem. de U. et P. N. p. 60 et Heins. ad
      Ovid. ex P. III, 2, 105.

  Is, cultam referens insigni nomine plebem,
  Ausonios atavo ducebat consule fastus.                            10

    9. Versus, qui nimio doctrinæ ostentandæ studio debetur.
    10. Sensum huj. vers. non percepit Ern. qui eum ita interpretatur
    ≪in fastis Rom. post avum consul inscriptus, seu in annalibus Rom.
    illius nepos denominatus; quam formulam luculentius elatam vid. ap.
    Hor. Od. III, 4, 5.≫ _atavo consule_, uno ex majoribus, Valerio
    Publicola; Volesi f. et Bruti collega; _atav._ non propr. dicitur:
    nam Valerius noster non quinto, sed nono gradu primi Publicolæ domum
    contingebat.
    --_fastus Ausonios_, annales Rom.
    --_ducebat_, incipiebat, h. ejus nomen in principio fastorum inter
    primos Consules legebatur. Sic fere _ducere orationem_, _causam_,
    etc. dicitur. Durior videtur Schmid. explicatio ≪longam seriem
    majorum habebat, qui fuerant Consules.≫

      9. _Insculptum_ Ox.
      10. _fastus_, non _fasces_, Ox. Put. et a m. pr. Tell. _Fastus_ et
      _fastos_ recte dici monent Bentl. et Jani ad Horat. Od. III, 17,
      iv; IV, 14, iv, et, quos Drak. laudat, Heins. ad Ovid. Fast.
      I, 11, ad Claud. Cons. Honor. IV, 155, et Cons. Mall. Theod. v. 2;
      Gronov. ad Senec. Consol. ad Polib. c. 33; Scalig. Emend. Temp.
      p. 501; Priscian. Gramm. VI, p.m. 197 al.

  Hos ut depositis portum contingere velis
  Adlatum Hannibali, consultaque ferre Senatus,
  Jam medio seram bello poscentia pacem,
  Ductorisque simul conceptas fœdere pœnas;
  Ocius armatas passim per litora turmas                            15
  Ostentare jubet minitantia signa, recensque
  Perfusos clipeos, et tela rubentia cæde.
  ≪Haud dictis nunc esse locum; strepere omnia, clamat,
  Tyrrhenæ clangore tubæ, gemituque cadentum.

    11. Conf. Liv. XXI, 9.
    --_depositis_, deductis, contractis, _velis_, ἱστία στείλαντες, ut
    remis in portum ageretur navis.
    14. _conceptas_, verbis conceptis inter pacis conditiones relatas.
    18. _strepere omnia clangore tubæ_ pro, clangorem tubæ ubivis
    strepere, resonare, ut ap. Virg. Æn. VI, 709.
    19. _tuba Tyrrhena_, σάλπιγξ Τυῤῥηνὴ pro Τυῤῥηνικὴ, a Tyrrhenis,
    h. Tuscis, seu Etruscis, inventa. Conf. ad V, 12 sq., VIII, 488;
    Cerda ad Virg. Æn. VIII, 526; et Diodor. V, 40.

      17. _Perfossos_ malebat D. Heins. _Pertusos_ N. Heins., refragg.
      Dausq. et Drak., qui voc. _cæde_ tam ad _perfusos_, quam ad
      _rubentia_ referunt.
      19. _Tyrrheno c. t._, ut ap. Virg. Æn. VIII, 526, et Stat. Th.
      III, 650, suspicari possis, quia et doctius est, et aures minus
      obfendit. Sed vid. ad I, 123.

  Dum detur, relegant pontum, neu se addere clausis                 20
  Festinent: notum, quid cæde calentibus armis,
  Quantum iræ liceat, motusve quid audeat ensis.≫
  Sic ducis adfatu per inhospita litora pulsi,
  Converso Tyrios petierunt remige Patres.

    20. _relegant pontum_, ut simpl. _legere æquora_, etc. v. Bentl. ad
    Hor. Od. I, xxxiv, 5.
    23. _inhospita litora_, quia ab iis _repellebantur_ legati.
    24. _Converso petierunt remige_, h. navi Carthaginem. Male πρύμναν
    κρουσάμενοι explicabat Scalig. ad Manil. V, 38; ut nautæ mutato
    situ, navem aversam in puppim inpulerint, non, ut antea, in proram.
    Hæc refutarunt a Drak. laudati Gronov. Obss. IV, 26; Scheffer. Mil.
    Nav. III, 4, et Salmas. Ep. 113 et 114.
    --Eodem modo Virg. Æn. XI, 713 _conversas habenas_ pro equo dixit;
    Ern.

    Hic alto Pœnus fundentem vela carinam                           25
  Incessens dextra; ≪Nostrum, pro Jupiter! inquit,
  Nostrum ferre caput parat illa per æquora puppis.
  Heu! cæcæ mentes, tumefactaque corda secundis!
  Armatum Hannibalem pœnæ petit inpia tellus.

    25. Egregia et adfectus plena oratio viri irati, suæque virtutis
    sibi conscii.
    --_fundentem_, solventem, expandentem.
    26. _Incessens dextra_, persequens, h. dextram intendens ad navem,
    ut milites in eam oculos converterent; qui minantis et irati gestus
    est.
    27. _Nostrum_ ἐναργῶς repetitur, ut passim alia verba. Drak. laudat
    inf. v. 302, 531; XV, 362; Virg. Æn. VIII, 84; Lucan. I, 203; Stat.
    Th. III, 62; Heins. ad Claud. in Rufin. II, 402; Bentl. ad Horat.
    Od. III, xxiv, 25; et Gronov. Diatr. Stat. cap. 20.
    29. _pœnæ petit_, ut mox _deposce_ sc. in pœnam. Conf. ad I, 677.
    --_Hannibalem_ δεινῶς pro _me_. Drakenb. comparat XII, 198; Virg.
    Æn. V, 194; Ovid. Met. VII, 11; Lucan. I, 202; Senec. Thyest. 180;
    ubi vid. Gronov.

      26. Hunc versum e c. Col. restituere Carrio et Modius, extruso
      alio, _Insequitur, verbis amens trepidantia castra_, quem Nicander
      in ejus locum substituerat, ut loco mutilo mederetur: nam priscæ
      edd. neutrum agnoscunt.

  Ne deposce, adero: dabitur tibi copia nostri                      30
  Ante exspectatum; portisque focisque timebis,
  Quæ nunc externos defendis, Roma, Penates.
  Tarpeios iterum scopulos præruptaque saxa
  Scandatis licet, et celsam migretis in arcem,
  Nullo jam capti vitam pensabitis auro.≫                           35

    31. _Ante exspectatum_, ut ap. Virg. Georg. III, 348 (ubi vid.
    Intpp.) et Ovid. Met. IV, 789; VIII, 5; Drak.
    --_portisque_, etc. Tuæ urbi timebis, o Roma, quæ nunc peregrinam
    Saguntum defendis.
    33. Licet iterum in Capitolium, confugiatis, ut olim, quum Galli
    Senones in urbe essent; nullo tamen captivi _auro vitam pensabitis_,
    h. auro penso, ut tum temporis, redimetis, ut XII, 428; Confer ad
    lib. I, vers. 624.

      29. _petis_ malebat N. Heins. cui sequentia favent.

    Incensi dictis animi, et furor additus armis;
  Conditur extemplo telorum nubibus æther,
  Et densa resonant saxorum grandine turres.
  Ardor agit, provecta queat dum cernere muros,
  Inque oculis profugæ Martem exercere carinæ.                      40

    36. _furor additus_, verba Virg. Æn. II, 355.
    --_armis_, armatis.
    37. _telorum nubibus_, vid. ad I, 311.
    39. _Ardor agit_, (ut ap. Virg. Æn. VII, 293.) incitat Pœnos,
    _exercere M._, ad obpugnationem strenue continuandam.
    --_provecta_ sc. carina: quod verbum ex vers. seq. repetendum
    monent
    Drakenborch ad h.l. et Gronovius in Gustu ad Stat. Thebaid. lib. I,
    vers. 112.

      39, 40. Hi versus transponendi, auctore N. Heins. Post _muros_
      hunc versum, _Navis: festinantque ruuntque ante ora suorum_, aut
      alium ejusmodi excidisse putabat Dausq. Sed vid. not.

  Ipse autem incensas promissa piacula turmas
  Flagitat, insignis nudato vulnere, ductor,
  Ac repetens questus furibundo personat ore:
  ≪Poscimur, o socii! Fabiusque e puppe catenas
  Ostentat, dominique vocat nos ira Senatus.                        45

    41. Ipse Hannibal ab incensis militibus promissam flagitat ultionem,
    et vulnus, adverso femori in obpugnatione urbis inflictum, nudat, ut
    animi eorum benevolentiæ misericordiæque sensu adficiantur.
    --_piacula_, ultionem ducis sui pœnasque a Romanis petendas.
    --_promissa_, quod v. 36 satis innuitur. Et quis poetam ad
    annalium
    formulam et subtilitatem exiget?
    --Ernesti V. Cl. non persuasit mihi hanc explicationem: ≪Oratio
    Hannibalis, callida quadam ironia se ipsum fœderis rupti _piaculum_
    Romanis obferentis, atque ita, nudato insuper vulnere, quod nuper
    adceperat, milites ad odium Rom. suique commiserationem incitaturi,
    a Silio ficta est et nititur ipsis H. verbis v. 29, 31. Ergo
    _promissa piacula_, h.e. pœnam Romanis a se ipso promissam, _milites
    flagitat_, dum postulat ab iis, ut id promissum ipsi exsequantur,
    seque Romanis, ut hi volebant, tradant, quo pertinent verba seq.
    vss. 47, 48. Ut igitur milites acrius sentiant iniquitatem
    Hannibalis hostibus tradendi, irasque majores adversus Romanos
    concipiant (v. 54, 55.), his veluti τέχναις utitur, vulnus
    ostentans, virtutis suæ documentum, et Romanos victores adpellans.≫
    44. Orationem gravissimis adfectibus insurgere, ecquis est qui non
    sentiat?
    --_Poscimur_, poscor ad pœnam, ut _flagitor_.
    --_catenas_ quasi _ostentat_, præclare, quoniam ducem ipsum in
    pœnam
    fœderis rupti deposcebat.
    45. _domini_, dominici, dominantis, superbi, ut nostrum _herrisch_,
    _gebieterisch_, et κύριος pro κυριακός. Sic hasta, manus, mensa,
    terra _domina_, quibus obponuntur _famulæ_ aquæ, manus etc. Confer
    ad I, 173; Heins. ad Ovid. Epist. II, 74; III, 100, et Fastor.
    I, 286. --_vocat_ in jus, et ad rationem reddendam.

  Si tædet cœpti, culpandave movimus arma,
  Ausoniam ponto propere revocate carinam;
  Nil moror: evincta lacerandum tradite dextra.
  Nam cur, Eoi deductus origine Beli,
  Tot Libyæ populis, tot circumfusus Hiberis,                       50
  Servitium perferre negem? Rhœteius imo
  Inperet æternum, et populis seclisque propaget
  Regna ferox: nos jussa virum nutusque tremamus.≫

    49. _Eoi_, orientalis regis, _Beli_. Conf. I, 73 et 87.
    51. _Rhœteius_, Romanus. Vid. ad I, 115.
    53. _tremere_ aliquid, ut VIII, 60; XVI, 666. V. Burm. ad Val. Fl.
    V, 520; Heins. ad Claud. in Rufin. II, 125.

      48. _evincta_ Col. ut inf. v. 341, et ap. Virg. Æ. V, 269, 365,
      494, 774; VIII, 286; Tibull. I, 7, vi; Vulgg. _en vincta_; alii
      _et vincta_, _victa_, _vita_.
      51. _præferre_ R. 3; Parm. Marsi Veneta, Junt et al.
      52. _æternum Imperet_, _et_ Col. et Ox., unde _Æternum imperitet
      populis_ recte, opinor, emend. N. Heins., quod et probavit Drak.,
      et recepit Lefeb. _seclisque_ Col. Ox. R. 3; Parm. quod ad
      diuturnitatem, ut τὸ _populis_ ad magnitudinem imperii
      spectat. Vulgo _sedisque_, solemni librarr. incuria, qua, literas
      _cl_ sæpius in _d_ coaluisse, et contra literam _d_ in _cl_
      divisam esse, exemplis docet Drak.
      53. _Regna_ e c. Col. restituere Modius, N. Heins. et Drak., non
      improbb. Dausq. Cell. et Lefeb., qui vulgatam lect. _Signa_
      servarunt, h. exercitum victorem, arma victricia late proferat.

  Effundunt gemitus, atque omina tristia vertunt
  In stirpem Æneadum, ac stimulant clamoribus iras.                 55

    54. Nota est superstitio veterum, qui, quum aliquid mali omnis
    adcidisset, aut dictum esset, ejus eventum hostibus inprecari, et
    formula, _omen Dii auertant_, uti solebant. Cf. ad v. 377. Casaub.
    ad Theophr. περὶ δεισιδαιμ. p.m. 212; Heyne ad Tibull. III, iv, 1;
    ad Virg. Georg. III, 513, et, quos Drak. citavit, Daniel. proph.
    IV, 16, Ovid. Amor. III, ii, 16; Art. Am. III, 247; Met. VI, 212;
    Fast. III, 494; Broukh. ad Prop. III, vi, 20.
    [“v. 377” recte v. 380]

      54. _omina_, non _omnia_, scripti et priscæ quædam edd.


    Discinctos inter Libyas populosque bilingues,
  Marmaricis audax in bella Œnotria signis
  Venerat Asbyte, proles Garamantis Iarbæ.

    56. Ad Asbyten Silius transtulit multa ex iis, quæ de Camilla
    memorat Virg. Æn. VII, 803 sqq. et XI, 552 sqq.
    --_Discincti_ propr. dicuntur, qui veste laxiore, aut fluente
    utuntur, et hinc, qui negligenter, molliter et luxuriose vivunt.
    Silio h.l. præivit Virgilius Æneid. VIII, 724; ubi Cel. Heyne
    dubitat, an is proprius Afrorum habitus fuerit. Sed inf. certe
    III, 236, Afris, etiam pugnantibus, _sinus cingere inadsuetum_
    fuisse, poeta memorat, et Liv. XXXIV, 11, _Nomadum discinctus
    eques_, ut Auson. Grat. Act. c. 14, _discincta Carthago_ dicitur.
    --_bilingues_, ut ap. Virg. Æn. I, 661; δίγλωσσος, vel δίπτυχος
    γλῶσσα ap. Eurip. Troad. v. 286; german. _zweyzungig_. _Pœnus
    bisulcilingua_ ap. Plaut. Pœn. V, 2, 74. Alia exempla vid. ap. Drak.
    ad XVI, 157.
    57. _Marmarica_, inter Cyrenaicam et Ægyptum, contra Cretam, hodie
    _Barca_.
    58. _Garamantis Iarbæ_ conf. ad I, 414 et seqq. et Virgilii Æneid.
    lib. IV. vers. 198 et seqq. quem locum Silius hic ante oculos
    habuit.

      56. _Libyas_ Col. _Libyes_ Ox. _Libycas_ Put. Vulgo _Libycos_.
      Vid. ad I, 189.
      58. _Hasbytæ_, _Hasbitæ_ aberrat. Nomen illud Drak. deductum putat
      ab _Asbytis_, Libyæ populo, qui Ἀσβύται dicuntur Ptol. IV, 4, sed
      Ἀσβύσται Herodot. IV, 170. Steph., Prisciano in Perieg. v. 195;
      Dionys. v. 211; ap. Tzetz. in Lycophr. p. 122; et Plin. V, 5; ed.
      Hard. cf. Intpp. ad Virg. Æn. XII, 362, et Salmas. Exerc. Plin.
      p. 270. _Iarbæ_ Col. vid. ad I, 417, Vulgg. _Hyarbæ_, et Drak.
      _Hiarbæ_.

  Hammone hic genitus, Phorcynidos antra Medusæ,
  Cinyphiumque Macen, et iniquo e sole calentes                     60
  Battiadas late imperio sceptrisque regebat;

    59. _Medusæ_ pater erat Φόρκυν, al. Φόρκος et Φόρκυς, unde ipsa
    _Phorcynis_ dicitur. Poeta autem, quod alii jam observarunt, h.l.
    expressit Lucan. IX, 624 seqq. quem vide, ut de Phorcydum et
    Gorgonum genere, nominibus et sede, quam poetæ antiquiores in
    extrema Occidente marisque Atlantici insula, seriores vero in terra
    continente Libyæ iis adsignant, Heyne ad Apollod. I, 2, p. 24 sq.;
    II, 4, p. 295, 305; et Comment. de Theog. Hesiodi, p. 142 sq. it.
    Cl. Hermanni Mythol. Hom. et Hes. p. 38 et 401.
    --_antra Medusæ_ conf. X, 174; et Ovid. Met. IV, 771 sqq.
    60. _Macæ_, οἱ Μάκαι, populus Syrticus. Conf. III, 275; IX, 11;
    Plin. V, 5.
    --_Cinyphius_, al. _Cinyps_, Κίνυφος et Κίνυψ, Libyæ fl.,
    fertilibus, qui adjacent, agris celebratus, inter duas Syrtes per
    Macas in majorem _Syrtin_ (_il Golfo di Sidra_) influit, et nunc
    _Wadi-Quaham_ dicitur. Conf. III, 275: _d’Anville Geogr. Anc. III_,
    p. 71; _Memoires de l’Acad. des Inscr._, T. XXVI, p. 78; Herodot.
    IV, 175 et 198. 61. _Battiadas_, Cyrenæos, ut III, 253, et Βαττιάδαι
    ap. Pind. Pyth. V, 73, et Callim. H. in Apoll. v. 96. Hinc et
    Callimachus passim _Battiades_ dicitur, vel quia a Batto originem
    ducebat. V. Burm. ad Ovid. Amor. I, xv, 13.
    --_iniquo sole_, nimio æstu, ut ap. Virg. Æn. VII, 227. _iniqua_
    dicuntur ea omnia, quæ nimis, vel parva, vel magna sunt. Ager autem
    Cyrenarum, etsi in desertioribus Libyæ locis situs, propter
    fertilitatem, quam potissimum fontibus debet, prædicatur. Vid.
    Spanhem. ad Callim. H. in Apoll. v. 65. Ceterum _Cyrene_ et mox
    _Barce_ per πρόληψιν h.l. sed exemplo Virg. Æ. IV, 43 (ubi vid.
    Heyne) nominantur; nam Battus ejusque nepotes, harum urbium
    conditores, longo tempore post Iarbam vixere. Conf. ad I, 628, et
    VV. DD. ad Herodot. IV, 160.

      59. _arva Medusæ_ suspicari possis coll. Lucan. IX, 626. Sed et
      vulgata bene se habet. Vid. not. _arva Medusæ_ pro _antra_ etiam
      conj. Schrader in observatt. p. 26, 27, quoniam voces illæ passim
      confundantur, (vid. Burm. ad Lucan. VI, 408) et sic Hammonis filio
      præclarius imperium reddatur.
      60. _iniquo sole_ Junt. Ald. Gryph. Antwerp. al. _i. a sole_ Med.
      Vulgatam lect. tuetur Drak. coll. Terent. Andr. I, 5, 33, et Cic.
      pro Cluent. c. ult. ubi vid. VV. DD.

  Cui patrius Nasamon, æternumque arida Barce,
  Cui nemora Autololum, atque infidæ litora Syrtis
  Parebant, nullaque levis Gætulus habena.

    62. _Nasamon_ vid. ad I, 408.
    --_patrius_, ejusdem patriæ, circa lucos Hammanis in Marmarica,
    quem vulgarem errorem geograph. notat Cellar. ad Curt. lib. IV,
    7, 19.
    --_Barce_ urbs mediterr. Cyrenaicæ, et etiamnunc caput regni
    Barcani, inde denominati, quod inter Ægyptum regnumque Tunetanum
    litori prætenditur.
    --_arida_ cf. III, 251; Virg. Æ. IV, 42; Claud. bell. Gild.
    v. 160. Tota regio Barcana soli asperitate et siccitate sterilis,
    latrociniisque infesta est.
    63. _Autololes_, populus Mauritaniæ Tingitanæ et Gætuliæ ad montem
    Atlantem oramque maris Atlantici. Cf. III, 306 seq., XI, 192, Plin.
    V, 1, 2.
    --_infidæ_, latrociniis et naufragiis infestæ.
    64. _Gætulus levis_, agilis ad cursum et ad equos regendos _nulla
    habena_. Vid. ad I, 215. An _levis_ est vagus et palans, more
    Nomadum, et _habena_ h.l. imperium? Gætuli certe, ut verbis Sallust.
    Bell. Jug. c. 18 utar, neque moribus, neque lege aut imperio
    cujusquam regebantur: vagi, palantes, etc. Sed alterum magis h.l.
    convenit.

      64. _Getulus_ quidam. Male! Gr. Γαιτούλοι.

  Atque is fundarat thalamos Tritonide nympha,                      65
  Unde genus, proavumque Jovem regina ferebat,
  Et sua fatidico repetebat nomina luco.

    65. _is_, Iarbas, et mox _regina_ Asbyte.
    --_fundari_ et _fulciri_ familia dicitur, uxore ducta liberisque
    ex ea susceptis, quibus mortuis δόμος ἡμιτελὴς Il. β, 701. Filii
    patrum σθένος, vel στύλοι οἴκων ap. Eurip. in Taur. v. 57; Troad.
    570; al. conf. Burm. et Weitz. ad Val. Fl. I, 721; VI, 689; et quos
    Drak. laudat, Stat. Silv. IV, vii, 30; Auct. Octaviæ v. 532; Prop.
    IV, ii, 69; Appul. Met. VII, p. 136; ubi v. Pric. (et p. 350); Virg.
    Æn. XII, 59.
    --_nympha Tritonide_, h. Tritonidis paludis et fl. prope Syrtim
    minorem. Conf. Virg. Æn. IV, 198. Cellarius suspicabatur, Silium
    adlusisse ad Amazonidas Afras, quas circa hunc lacum habitasse
    tradit Diodor. III, 53.
    66. _proavum_ si proprie dixit poeta, vel _proles_ v. 58 non filia,
    sed neptis est, vel avi materni pater innuitur, ut Asbyte tam
    paternum, quam maternum genus a Jove fingatur duxisse, quod ad
    summam ejus nobilitatem valeret.

      67. Vereor, ut hic versus sit a Silii manu; languet certe et
      versus præc. sententiam repetit.

  Hæc ignara viri, vacuoque adsueta cubili,
  Venatu et silvis primos defenderat annos:
  Non calathis mollita manus, operatave fuso,                       70
  Dictynnam, et saltus, et anhelum inpellere planta
  Cornipedem, ac stravisse feras inmitis amabat.

    68. Conf. Virg. Æn. VII, 805 sq. Pind. Pyth. IX, 33 seq.
    --_ignara_, expers, _viri_, ut ap. Hor. Epist. II, i, 132; ἄνδρα
    οὐ γινώσκω Luc. I, 34. Musæi locutionem γάμων ἀδίδακτος cf.
    D. Heins.
    70. _mollita_, mollis facta, vel effeminata _calathis_ flectendis,
    vel lana trahenda et facienda. Conf. Virg. l.c.
    --_operari_, operam dare, v.c. textis, Musis, sacris, etc. Cf.
    v. 674; Heyne ad Tibull. II, i, 65; iii, 36; Bentl. ad Horat. Od.
    III, xiv, 6.
    71. _Dictynna_ prop. Britomartis, Nympha et Dianæ socia, h.l. ipsa
    Diana. Vid. Heyne Exc. ad Virg. Cir. v. 200, et Spanhem. ad Callim.
    H. in Dian. v. 190, 197, 205.
    --_planta_, calcaribus, _inpellere_, ut _p. fodere_ VI, 212;
    VII, 67; VIII, 556; Virg. Æn. VI, 882.
    72. _stravisse_, ἀορίστως.

      69. Vulgg. _assueverat_, quod primus Nicand. ap. Junt. dedit,
      verbo perperam ex v. præc. repetito: _defenderat_ scripti et
      priscæ edd. quod Cellar. exponit, quasi transmittendo et
      transigendo arcuerat; et Drak., venatu defenderat virginitatem ab
      illecebris procorum. Sed _defendere_ vitam est forte id. qd.
      tueri, h. servare, tolerare eam. N. Heins. conf. v. 673 hujus
      libri qui tamen ad sententiam h.l. expediendam nihil omnino valet.
      Idem conji. _exegerat_. Propius ad literarum ductum accedit
      emendatio Burm. _impenderat_; proxime vero, quod reposuit Lefeb.
      _dependerat_, h. impenderat, ut ap. Lucan. X, 80: Conf. idem
      VIII, 100, et Colum. IV, vii, 22; X, i, 20. Sed utrumque cum
      tertio casu jungi solet. Fortassis _deferverat_ κατὰ
      _annos_, vel _duraverat_, vel _diffuderat_, et, nescio quid,
      scripsit poeta: _extenderat_ suspic. Schmid. coll. v. 103. Sed ibi
      est longius tolerare, ut v. 524; III, 96 et al.
      70. _molita_ Tell. R. 3. Ben. Ald., non improb. Lefeb. si legatur,
      _non calathos molita manu_.

  Quales Threiciæ Rhodopen Pangæaque lustrant
  Saxosis nemora alta jugis, cursuque fatigant
  Hebrum innupta manus: spreti Ciconesque, Getæque,                 75
  Et Rhesi domus, et lunatis Bistones armis.

    73. Comparatio petita ex Virg. Æn. I, 316 sq. et XI, 659 sq. ipsa
    autem Thraciæ, cujus montes populique h.l. recensentur, descriptio
    ex ejusd. Georg. IV, 461 seqq. conf. inf. VIII, 428 seq.
    --_Threiciæ_ (Θρηΐκιαι, ex forma Ion. Θρήϊξ pro Θρᾶξ) sc.
    virgines, vel Amazones, quæ cur _Thraciæ_ dicantur, docet Heyne ad
    Virg. Æ. XI, 659.
    74. _cursuque fatigant_ v. Heyne ad Virg. Æn. VII, 807: _fatigare_,
    fatim agere, sæpius tractare, exercere, frequentare (vid. ad I, 63
    et 675.) v.c. _amnem remis_, h. crebro movere _silvas venatu_,
    sæpius pererrare, ap. Virg. Æn. VIII, 94, et IX, 605; ad quæ loca
    vid. Heyne. Sic _cursu Hebrum_, maximum Thræciæ, quæ hiemis sedes
    est, flumen, glacie scil. adstrictum, _fatigare_ significat, cursu
    eum frequenter transmittere. Conf. Hor. Epist. I, iii, 3, et, quos
    Lefeb. jam laudavit, Virg. Æn. XI, 660, _Amazones flumina
    Thermodontis pulsant_, et Martial. VII, 6, _Et ungularum pulsibus
    calens Ister_. Hæc ratio linguæ convenientior videtur, quam si
    _cursu fatigare_ simpl. pro cursu vincere, superare, accipias.
    Conf. tamen Virg. Æn. V, 253, et inpr. Æn. I, 317 _volucrem fuga
    prævertitur Hebrum_, quæ lectio nostro forte loco firmari potest.
    Vid. ibi Heyne.
    75. _Hebrum... fatigant_, Schmid. interpretatur campos Hebro
    adjacentes ut _arare fluvium_, et similia, quæ illustrat Burmannus
    ad Grat. Cyn. 314
    --_innupta manus_: ≪Amazones cum contemtu virorum se tuentur.≫
    Justin. loco class. II, 4. Ἀμαζόνας ἀντιανείρας Hom. Il. γ, 189; ζ,
    186; Ernesti: sed Homerus alio sensu eas ita dicit; eo, quo Virg.
    Æneid. lib. I, 493, _audetque viris concurrere virgo_.
    --_Spreti Ciconesque_, etc. pro, quæ spernunt connubia et
    consuetudinem Thracum.
    --_Cicones_, Thraciæ populus prope _Hebrum_ fl., qui nunc
    _Marizza_ dicitur.
    --_Getæ_ Thracibus adnumerantur exemplo Virg. Ge. III, 462 et
    IV, 463; ad quæ loca vid. Heyne et Voss.
    76. _domus_ conf. ad I, 572.
    --_Rhesi domus_ v. Heyne ad Virg. Ge. IV, 461 et Æn. I, 469.
    --_lunatis armis_, h. peltis, scutis parvis, Amazonum inprimis,
    quæ formam mediæ, vel corniculatæ lunæ referebant. Cf. Virg. Æn.
    I, 490; XI, 663; Senec. Hippol. v. 400; Lips. Mil. Rom. III, 1 et 2,
    et loc. class., a Drak. adpositum, Quint. Cal. I, 146 sq.

      75. _Hæmum_, Thraciæ montem, pro _Hebrum_, substituendum censebant
      Burm. et Drak. coll. Claud. de laud. Stilic. III, 307, 308, quia
      nemo per flumina currit. Non male: sed vulgata quoque lectio
      defendi potest. Si quid tamen mutandum, scriberem _cursuque
      fatigant Eurum_ (vid. Heyne ad Virg. Æn. I, 317.), vel _pulsuque
      fatigant_. Vid. not. _Geræque_ quidam codd., teste et prob.
      Dausq., qui Geras sibi non nescios dicit, sed forte cum _Gerrhis_
      eos confudit, quod et suspicatur Drak.


    Ergo habitu insignis patrio, religata fluentem
  Hesperidum dono crinem, dextrumque feroci
  Nuda latus Marti, ac fulgentem tegmine lævam
  Thermodontiaca munita in prælia pelta,                            80
  Fumantem rapidis quatiebat cursibus axem.

    78. De _Hesperidibus_ vid. ad I, 431.
    --_donum Hesperidibus_ est aurea fascia, seu reticulum, ab Hesp.
    adceptum: poetam autem puto cogitasse de aureis pomis in hortis
    Hesperidum crescentibus, qui quum siti essent in finibus Mauretaniæ,
    obvia fictionis illius occasio fuit, inpr. Silio, qui his
    adlusionibus e longinquo repetitis delectatur; Ern. _nodo_ omnino
    legendum putabat etiam Withof.
    --_dextrum_ κατὰ _latus_, mammam, _nuda Marti_, ad pugnam, ut eo
    expeditius pugnaret. Cf. VV. DD. ad Virg. Æ. I, 492, et Heyne ad Æ.
    XI, 649; cujus explicatio nostro quoque loco comprobatur.
    79. _tegmine_, pelta, quæ lævum latus tegebat.
    80. _Thermodontiaca_, Amazonia. Vid. ll. cc. in var. lect.
    81. _Fumantem_, ut VIII, 282. Cf. Virg. Ge. III, 107 et Hor. Od. I,
    i, 4.

      78. _dono crinem_, non _crinem dono_, Col. _nodo_ conji. D. Heins.
      probb. N. Heins. Drak. (qui speciem Amazonæ, crinibus nodatis
      ornatæ, ex Gronov. Thes. Antt. Gr. T. I, exibuit) et Lefeb. qui τὸ
      _nodo_ recepit, coll. Virg. Æn. IV, 138, et Senec. Hipp. v. 399,
      ut adeo Hasbyte eodem, quo Hesperides, modo crines _nodo_, h. in
      nodum _religaverit_, retro collegerit; vel religaverit nodo,
      h. retiolo aureo, κρωβύλῳ Hesperidum, quem fortasse ab ipsis dono
      acceperit. Si posterius verum est, non est quod vulgatam lect.
      sollicitemus; si prius, vox _Hesperidum_ importuna est, et
      crediderim fere, poetam _H. modo_, vel, præeunte Virg. Æn. I, 320,
      _Harpalyces modoque_, vel _nodoque sinum_ scripsisse: etsi ad
      morem Hesperidum, crines in nodum cogendi, Silius etiam inf.
      III, 284 respexisse videtur, et, si vel maxime ignotus est, locus
      tamen noster non majore interpolationis suspicione laborat, quam
      similis Horat. Od. II, 11, extr. ubi vid. Bentl. et Jani.
      79. _fulgentem_, non _fulgenti_, Col. et Ox. _lævam_, non _lævum_
      Col.
      80. _Thermodontiaca_, non _Thermodoontiaca_, Put. Θερμώδων, οντος,
      dicitur Ponti fl. qui Ponto Euxino miscetur. Conf. VIII, 433, et,
      quos Drak. laudat, Stat. Silv. I, 6, 56. Intpp. ad Virg. Æn.
      XI, 659; ad Prop. III, 12, (al. 13) 16; Heins. ad Claud. de R. P.
      II, 66; ad Ovid. Met. II, 249. Add. Intpp. ad Val. Fl. IV, 601 et
      al.

  Pars comitum bijugo curru, pars cætera dorso
  Fertur equi; nec non Veneris jam fœdera passæ
  Reginam cingunt: sed virgine densior ala est.
  Ipsa autem gregibus per longa mapalia lectos                      85
  Ante aciem ostentabat equos, tumuloque propinquo,
  Dum sequitur gyris campum, vibrata per auras
  Spicula contorquens summa ponebat in arce.

    84. _virgine densior ala est_, quædam mulieres, quæ Asbyten
    comitabantur, etiam nuptæ erant, sed major pars virgines. Male intp.
    quidam ≪major pars virginum equo merebat.≫
    85. _mapalia_ h.l. sunt forte vici et pagi, qui ex mapalibus
    constant, ut ap. Sallust. b. Jug. c. 18 et 46. De _mapalibus_,
    tuguriis Nomadum, Hamaxobiorum, quæ plaustris inponunt, v. Heyne ad
    Virg. Ge. III, 340, et Æn. I, 421.
    --_longa_, longinqua, remota.
    87. _Dum tumulum propinquum_ arci Sagunt. circumequitat, unde _gyri_
    efficiuntur: nam _campum sequitur_ (ut apud Virg. Æn. II, 737,
    v. 629), qui in ipso campo progreditur eumque emetitur; Ern. Vid.
    var. lect.

      86. _tumuloque propinquum_ conj. Best, et recepit Lefeb. prob.
      Drak., ut sensus sit: dum, equos in gyrum flectens, _sequitur_,
      h. petit (ut I, 141; Virg. Æn. V, 629; Ovid. Epist. VII, 10, et
      Fast. VI, 109; Cic. ad Att. X, 18 ubi vid. Græv.) campos colli, in
      quo Saguntus condita, propinquos. Non male: at, qui in campo sunt,
      tela in urbem alte sitam frustra mittere videntur. _Dum secat in
      gyros campum_ emend. N. Heins. coll. inf. v. 171. Sed vulgatam
      forte lectionem non male ita expedias: Electissimum
      pulcherrimumque equitatum Asbyte ipsa ante prima signa ducit, et,
      dum in campo circa urbem longius procedit, (vel in campo _viam_,
      seu _iter sequitur_, ut ap. Ovid. Pont. I, 4, 38; II, 10, 18;
      Virg. Æn. II, 737) collem, vel tumulum, (τύμβον, ut ap. Virg. Æn.
      XI, 849 sq.) urbi propinquum, conspicit et occupat, unde jacula in
      superiores urbis, celli inpositæ, partes mittit.


    Hanc, hasta toties intrantem mœnia, Mopsus
  Non tulit, et celsis senior Gortynia muris                        90
  Tela sonante fugat nervo, liquidasque per auras
  Dirigit aligero letalia vulnera ferro.

    90. _Gortinia Tela_, h. Cretica: nam Gortyna, seu Gortynæ (nunc
    _Gurtina_) urbs Cretæ (_Candiæ_) ex qua insula Mopsus Saguntum
    venerat. Conf. mox v. 101. Epitheton simpl. ornat, ut _harundo
    Cydonea_ X, 261, et _Dictæa_ XIII, 184; XV, 634. Cydon, vel Cydonia
    (hod. Canea) urbs, et Dicte mons Cretæ. Λύκτιον, seu Λύττιον ἀεμμα
    ap. Callim. H. in Apoll. v. 33; ubi vid. Spanhem. Poetæ a
    præstantiore aliquo genere epitheta repetere solent: Cretenses autem
    nobilissimi olim sagittarii fuere, quorum hinc ope Romani sæpius usi
    sunt, Cretaque abundabat canna, sagittis aptissima.
    91. _fugat_, jacit, _sonante nervo_. λίγξε βιὸς, νευρὴ δὲ μέγ᾽
    ἴαχεν, Hom. Il. δ, 125.
    92. _Dirigit vulnera_, h. sagittam, vulneris infligendi causa, ut
    ap. Sen. Herc. Œt. v. 159; Virg. Æn. X, 140; XI, 654; XII, 490.
    Conf. ad I, 397.
    --_aligero ferro_, ut πτερόεντες ὀϊστοὶ, ἰὰ πτερόεντα. Conf.
    v. 95.

      92. _Deligit_ Col. unde _Derigit_ suspic. Drak., quod Lef. edidit,
      ut sit pro, mittit e muris, non id. qd. _dirigit_, quæ verba
      communiter olim usurpata putabat Drak. ad IV, 676. Ego potius
      crediderim, verbum _derigere_ soli librarr. fraudi et incuriæ
      deberi. Conf. ad IV, 540; VI, 228; IX, 583; Virg. Ge. II, 281; Æn,
      I, 401, et loca in notis laudata.

  Cres erat, ærisonis Curetum advectus ab antris,
  Dictæos agitare puer levioribus annis
  Pennata saltus adsuetus arundine Mopsus.                          95

    93. _Curetum_, de quibus vid. loc. class. Strab. X, p. 310, 326, al.
    p. 465 seq. Conf. Heyne ad Apollod. p. 15, 16. Spanhem ad Callim.
    H. in Jov. v. 52, 53.
    --_antris_, antro Dictæo.
    --_ærisonis_, χαλκοφώνοις, χαλκοκτύποις, propter Κνώσσια ὀρχήματα,
    vel πυῤῥίχην et ἐνόπλιον, quam saltationem armatam invenisse, et
    nato quoque Jove instituisse feruntur. Vid. Spanhem. l.c.
    94. _agitare saltus_ (propr. feras in iis v.c. ap. Virg. Æn.
    IX, 686) ut _fatigare_ dixit Virg. Æn. IX, 605.

      94. _armis_ malebat N. Heins. suffrag. Drak. Non male: certe
      vulgata friget.

  Ille vagam cælo demisit sæpe volucrem,
  Ille procul campo linquentem retia cervum
  Vulnere sistebat; rueretque inopina sub ictu
  Ante fera incauto, quam sibila poneret arcus.
  Nec se tum pharetra jactavit justius ulla,                       100
  Eois quamquam certet Gortyna sagittis.

    96. Innuitur dexteritas et impetus, quo telum emittitur. Gron.
    Diatr. Stat. c. 16, v. 98 per hypallagen interpretatur: ante rueret
    fera incauta sub inopino ictu. Sed _incautum_ h.l. et ap. Lucan.
    IV, 719 non modo eum dici, qui sibi non caveat, sed etiam, qui non
    caveatur, putant Barth. Adv. XXXV, 3, et Drak. ad h.l. ubi multis
    exemplis probat, plura adjectiva, quæ vim activam habeant, v.c.
    _nescius_, _ignarus_, _dubius_, _incredulus_, _surdus_, _cæcus_,
    _infestus_, passive, et contra _ignotus_, _notus_, _suspectus_,
    _innocuus_ et alia active sumi. Conf. quos laudat VV. DD. ad Phædr.
    I, 11, et ad Gell. IX, 12; Gronov. ad Sen. Œd. v. 1; Boxhorn. ad
    Plaut. Rud. I, v, 17; Heins. ad Ovid. Met. VII, 672; Hottom. ad Cic.
    Verr. I, 7; Pric. ad Appul. Med. IX, p. 190; Æmil. Port. in Lex.
    Ion. Vid. Ἄκριτος et al. Add. Intpp. Tac. Ann. I, 50, et Cort. ad
    Sallust. b. Jug. c. 49, 5.
    [99.] _poneret_, deponeret, finiret.
    100. Nec ullus Cretensium Mopso tum arte jaculandi antecellebat.
    101. _Eois certet sagittis_, de arte sagittandi contendat cum
    Orientalibus, forte Parthis. Cf. Virg. Æn. XII, 858, et Lucan. VIII, 300, 311.

댓글 없음: