2014년 12월 14일 일요일

Catulli Carmina 5

Catulli Carmina 5

61 _ipse_ prius om., postea in marg. add. RVen
    62 om. T
    63 sic Muretus nisi quod praetulit _patris est_ || _tertia
    patris pars est data tertia matri_ T: _tercia pars patri est
    data tercia matri_ O: _tertia pars patri data pars data t. m._
    Ω: _T. pars patris_ Schuler
    64 _solit tu est noli tuignare_ T
    66 _Kymeno kymeneę kymenades .o. kymeneae_ T




LXIII

  Super alta uectus Attis celeri rate maria,
  Phrygium ut nemus citato cupide pede tetigit,
  adiitque opaca siluis redimita loca deae,
  stimulatus ibi furenti rabie, uagus animis,
  deuoluit ile acuto sibi pondere silicis.                 5
  itaque ut relicta sensit sibi membra sine uiro,
  etiam recente terrae sola sanguine maculans,
  niueis citata cepit manibus leue typanum,
  typanum, tubam Cybelles, tua, mater, initia,
  quatiensque terga taurei teneris caua digitis,          10
  canere haec suis adorta est tremebunda comitibus.
  agite ite ad alta, Gallae, Cybeles nemora simul,
  simul ite, Dindimenae dominae uaga pecora,
  aliena quae petentes uelut exules loca,
  sectam meam exsecutae duce me mihi comites,             15
  rapidum salum tulistis truculentaque pelagi,
  et corpus euirastis Veneris nimio odio;
  hilarate aere citatis erroribus animum.
  mora tarda mente cedat: simul ite, sequimini
  Phrygiam ad domum Cybelles, Phrygia ad nemora deae,     20
  ubi cymbalum sonat uox, ubi tympana reboant,
  tibicen ubi canit Phryx curuo graue calamo,
  ubi capita Maenades ui iaciunt hederigerae,
  ubi sacra sancta acutis ululatibus agitant,
  ubi sueuit illa diuae uolitare uaga cohors,             25
  quo nos decet citatis celerare tripudiis.
  simul haec comitibus Attis cecinit notha mulier,
  thiasus repente linguis trepidantibus ululat,
  leue tympanum remugit, caua cymbala recrepant,
  uiridem citus adit Idam properante pede chorus.         30
  furibunda simul anhelans uaga uadit animam agens
  comitata tympano Attis per opaca nemora dux,
  ueluti iuuenca uitans onus indomita iugi:
  rapidae ducem secuntur Gallae properipedem.
  itaque, ut domum Cybelles tetigere lassulae,            35
  nimio e labore somnum capiunt sine Cerere.
  piger his labante languore oculos sopor operit:
  abit in quiete molli rabidus furor animi.
  sed ubi oris aurei Sol radiantibus oculis
  lustrauit aethera album, sola dura, mare ferum,         40
  pepulitque noctis umbras uegetis sonipedibus,
  ibi Somnus excitum Attin fugiens citus abiit:
  trepidante eum recepit dea Pasithea sinu.
  ita de quiete molli rapida sine rabie
  simul ipse pectore Attis sua facta recoluit,            45
  liquidaque mente uidit sine queis ubique foret,
  animo aestuante rusum reditum ad uada tetulit.
  ibi maria uasta uisens lacrimantibus oculis,
  patriam allocuta maestast ita uoce miseriter.
  ‘patria o mei creatrix, patria o mea genetrix,          50
  ego quam miser relinquens, dominos ut herifugae
  famuli solent, ad Idae tetuli nemora pedem,
  ut aput niuem et ferarum gelida stabula forem,
  et earum omnia adirem furibunda latibula,
  ubinam aut quibus locis te positam, patria, reor?       55
  cupit ipsa pupula ad te sibi dirigere aciem,
  rabie fera carens dum breue tempus animus est.
  egone a mea remota haec ferar in nemora domo?
  patria, bonis, amicis, genitoribus abero?
  abero foro, palaestra, stadio et gymnasiis?             60
  miser a miser, querendum est etiam atque etiam, anime.
  quod enim genus figuraest, ego non quod obierim?
  ego mulier, ego adolescens, ego ephebus, ego puer,
  ego gymnasei fui flos, ego eram decus olei:
  mihi ianuae frequentes, mihi limina tepida,             65
  mihi floridis corollis redimita domus erat,
  linquendum ubi esset orto mihi Sole cubiculum.
  ego nunc deum ministra et Cybeles famula ferar?
  ego Maenas, ego mei pars, ego uir sterilis ero?
  ego uiridis algida Idae niue amicta loca colam?         70
  ego uitam agam sub altis Phrygiae columinibus,
  ubi cerua siluicultrix, ubi aper nemoriuagus?
  iam iam dolet quod egi, iam iamque paenitet.’
  roseis ut huic labellis sonitus citus abiit,
  geminas deorum ad auris noua nuntia referens,           75
  ibi iuncta iuga resoluens Cybele leonibus
  laeuumque pecoris hostem stimulans ita loquitur.
  ‘agedum’ inquit ‘age ferox i, face ut hunc furor agitet,
  face uti furoris ictu reditum in nemora ferat,
  mea libere nimis qui fugere imperia cupit.              80
  age caede terga cauda, tua uerbera patere,
  face cuncta mugienti fremitu loca retonent,
  rutilam ferox torosa ceruice quate iubam.’
  ait haec minax Cybelle religatque iuga manu.
  ferus ipse sese adhortans rapidum incitat animo,        85
  uadit, fremit, refringit uirgulta pede uago.
  at ubi umida albicantis loca litoris adiit,
  tenerumque uidit Attin prope marmora pelagei,
  facit impetum: ille demens fugit in nemora fera:
  ibi semper omne uitae spatium famula fuit.              90
  dea, magna dea, Cybelle, dea, domina Dindimei,
  procul a mea tuos sit furor omnis, hera, domo:
  alios age incitatos, alios age rabidos.


    LXIII _DE BERECINTHIA ET ATHI_ Ω: nullum spatium in O

    1 _Attis_ Marius Victorinus 212 Gaisford, 154 Keil: _actis_ Ω:
    _athis_ AD || _celeri_ Terent. Maur. 2899 et Victorinus:
    _celere_ Ω
    2 _ut_ om. Caesius Bassus 262 K.
    3 _loca dee i_ ed. antiquissima saec. xv: _i_, ut uidetur, a u.
    78 tralata
    4 _ibi_ ed. Trinc.: _ubi_ Ω || _animis_ Lachm.: _amnis_ Ω, nisi
    quod La¹ habet _aius_: _animi_ Scal.
    5 _deuoluit iletas_ (_illectas_ Da) _acuto sibi pondere silices_
    codd.: _ile_ Lachm.: _icta_ Statius: _illa_ Scal.: _pondere
    silicis_ Passeratius: _pondera silice_ Auantius: _ilei a. s.
    pondera silice_ Bergk
    7 _maculas_ Ω
    8, 9 _ti(y)mpanum_ Ω: corr. Scaliger
    9 _tubam_ Ω: _typum_ Munro: fort. _tabal_ uel _tablam_: Hesych.
    τάβαλα ταβῆλα‧ ὑπὸ Πάρθων οὕτω καλεῖται ὄργανον κριβάνῳ ἐμφερές,
    ᾧ χρῶνται ἐν τοῖς πολέμοις ἀντὶ σάλπιγγος.
    || _cibe_(_i_ La¹)_les_ GORLa¹: _cybel{l}es_ B: _Cybebes_
    Bentley || _tua_ Calp. 1481: _tu_ codd.
    10 _que_] _quod_ GORVenLaurentiani || _taurei_ Lachm.: _tauri
    et_ Ω
    12 _Ci_(_y_ A)_belles_ OA
    13 _dindimenee_ G (sed ut secunda _e_ addita post uideatur), Ven
    || _pecora_ Auantius: _pectora_ Ω
    14 _alienaque_ Ω || post _loca_ codd. addunt _celeri_ quod
    uocabulum transferebat omissa _i_ ad finem u. 74 Lachm.
    15 _execute_ GO: _execute_ R: _excute_ BLa¹Ven
    16 _pelage_ Victorius, Bentley: _pellage̶i_ Bod. Lat. Class. e. 15
    17 _euirastis_ GD: _eiurastis_ a: _euitastis_ Ω
    18 _aere citatis_ Lachm.: _erocitatis_ O: _crocitatis_ GDAC:
    _crocitatis al. ere citatis_ RVen: _erae c._ Auantius, Bentley
    || _an animum_ Ω: _an_ om. h et Bod. Lat. Class. e. 15
    19 _cedat al. cedit_ G
    20 _cibelles_ O: _cibeles_ GR
    23 _menade sui_ Ω || _ei derigere_ Ω
    27 _atris_ Ω: _athis_ D || _notha_ O: _nota_ Ω
    28 _thiasiis_ RBLa¹: _thy{a}siis_ G: _thiasis_ O ||
    _strepitantibus_ Voss
    31 _animam agens_ Lachm.: _animagens_ OCRVen: _anima gens_
    BLa¹AD et sic G sed hic altera _a_ minore litteris ceteris:
    _animo_ uel _animi egens_ Auantius
    32 _actis_ Ω
    33 _iugi_ marg. Bodl. Lat. Class. e. 15: _luci_ Ω
    34 _properipedem_ Balth. Venator: _propere pedem_ Ω
    35 _ci_(_y_ B)_belles_ OB
    37 _languore_ scripsi: _langore_ codd. quod retinuit Lachm.
    38 _abit_ O et Bodl. Lat. Class. e. 15: _abiit_ cett. || _molli_
    Festus p. 374 von Ponor: _mollis_ Ω || _rabidus_ Festus, GORVen
    ACD: _rabidi_ BLa¹ Phil.
    39 _oris aurei_ p: _horis aureis_ Ω
    40 _sola dura_ p, Bod. Lat. Class. e. 15: _sol a dura_ G: _sol
    adura_ Ω
    42 _excitam_ Lachm. || _attin_ GORVenC: _athin_ BLa¹A
    43 _trepidantem_ R || _eum_ La¹a et sic nunc R, quamquam potest
    ex _cum_ correctum uideri: _cum_ GOVenD et plerique: _quem_
    Bentley || _pasitheo_ Ω
    45 _ipsa_ Al. Guarinus || _attis_ G: _actis_ RVenC: _atris_ O
    46 _sineque is_ O: _sineque his_ Ω
    47 _aestuante rusum_ Victorius: _estuanter usum_ Ω || _tetulit_
    Calp. 1481: _retulit_ Ω
    49 _patriam allocuta est ita uoce miseriter_ (_miseritus_
    ORBLa¹: _miseritus al. miseriter_ G Ven) _maiestas_
    (_magestates_ O) _Ω_ Correxit Auantius in ed. Trinc. _Patriam a.
    uoce est ita maesta miseriter_ Calpurnius 1481
    50 _genetrix_ G: _genitrix_ ORVen
    52 _tetuli_ O: _retuli_ Ω
    53 _ut caput_ (_d_ R) Ω || _stabilia_ O, prius G
    54 _et earum ad omnia irem_ ed. Trinc.: _ad inuia irem_ Starkie:
    _ut ima ad._ Postgate
    56 _pupula_ D: _popula atte_ (_ate_ D: _acte_ BLa¹) Ω
    58 _hoc_ Carpentoractensis: an _huc_?
    60 _gūmasiis_ O: _ginnasiis_ B m. pr., R: _gimnasiis_ C || G
    quid habuerit a m. pr. non dispexi, nunc habet _gymnasiis_ ||
    _stadioque gymnasi_ Santen: _guminasiis_ ego ed. 1 || Nunc
    retinendum puto, sic ut fecit Lachm., _stadio et gymnasiis_
    mutata specie metri cum in hac quoque parte uersus (sic ut in
    priore, 54 _et earum omnia adirem_) admissus esset in primo pede
    ionicus a minore _stădĭo ēt gȳm. nasiis_
    61 _a_ C: _ha_ OB: _ah_ GRVenLa¹
    62 _figuraest_ Lachm.: _figura est_ Ω || _non quod obierim_
    Statius: _non quid abierim_ Ω: _non quod habuerim_ Scaliger:
    fort. _adierim_
    64 _gymnasei_ Phil.: _gi_(_y_ AC)_mnasti_ Ω
    66 _corolis_ Calp. 1481: _circulis_ Ω
    67 _liquendum_ GORCVen || _solo_ Ω
    68 _ego nec_ Ω: _ego ne_ Bod. Lat. Class. e. 15: _ego non_ a:
    _ego nunc_ Santen: _egone ut_ Bentley: fort. _egon hic_ h.e. ego
    qui talis fui, sc. gymnasei flos, a multis adamatus || _ferar_]
    _ferarum_ Ω
    69 _pars_ G sic scriptum habet ut _rs_ super rasuram sit
    70 _niue_ Calp. 1481: _nene_ Ω: _ne_ a et Bod. Lat. Class. e. 15
    71 _columinibus_ Bod. Lat. Class. e. 15 et p: _columnibus_ Ω:
    _culminibus_ Bentley: cf. _gymnasiis_ (61)
    72 _silui cultrix_ Ω || _nemori uagus_ Ω
    74 _huic_ p: _hinc_ Ω: _hic_ Bentley || _sonitus adiit_ Ω:
    _sonitus citus adiit_ Bentley, Spengel: _sonitus uagus abiit_
    Ahlwardt: _sonitus abiit celer_ Lachm.: _s. celer ab._ Heyse:
    _sonus editus ab._ Froehlich
    75 _adauris_ O: _ad aures_ Ω: _deorum_ post _aures_ D ||
    _referre_ Phil. || _gemitus_ Gul. Wagner: _geminas matris ad
    auris_ Lachm.: _dominae matris ad a._ Busche: _dominae deorum ad
    a._ Richards: fort. _geminans_
    76 _ubi_ Ω
    77 _saeuumque_ Schulze || _pectoris_ Ω
    78 _agedum inquit_(_d_ Oet Rm. pr.) _age ferox fac_ (om. BLa¹)
    _ut hunc furor_ Ω || _i_ add. Scaliger; cf. ad 3 || _face_
    Palladius, Lachm. || _agitet_ add. ed. Cantabrig. anni 1702: num
    _animet_? Nam habet ed. omnium antiquissima _face furor animum
    ||_ an scribendum erat _ferocem feriat furor animum_? sic
    _ferit_ pro _facit_ habet codex Ashburneri xlv. 24
    79 _fac ut furoris ictum_ (_ictum̶_ R: _ictu_ B) Ω: _face_ ed.
    illa antiquissima || _uti_ Lachm.
    81 _a cede al. age cede_ G, sed post _a_ rasura est || _terga_
    Oh: _tergo_ Ω || _uerbera_ Calp. 1481: _uerum uera_ Ω
    82 _fac_ Ω: _face_ ed. antiquissima
    84 _cibelle_ O: _cibele_ GRB
    85 _adhortans_ Ald. 1515: _ad horta lis_ G: _ad ortalis_ R:
    _adortalis_ OAVen || _animo_ Ω
    87 _bumida_ O: _humida_ cett.
    88 _teneramque_ Lachm. || _attin_ GO: _actin_ (_-m_ La¹) RBLa¹
    || _marmora pelagi_ p et Calp. ed. 1481: _marm_(_n_ G)_orea
    pelago_ Ω
    89 _facit_ Calp. 1481: _ficit_ O: _fecit_ Ω || _illa_ Lachm.
    91 _cibelle_ O: _cibele_ GR || _dindimenei_ G: _dindimei_ ORBLa¹
    92 _tuos_ scripsi: _tuo_ Ω || _era_ O
    93 _rabidos_ p: _rapidos_ Ω




LXIV

  Peliaco quondam prognatae uertice pinus
  dicuntur liquidas Neptuni nasse per undas
  Phasidos ad fluctus et fines Aeetaeos,
  cum lecti iuuenes, Argiuae robora pubis,
  auratam optantes Colchis auertere pellem                 5
  ausi sunt uada salsa cita decurrere puppi,
  caerula uerrentes abiegnis aequora palmis.
  diua quibus retinens in summis urbibus arces,
  ipsa leui fecit uolitantem flamine currum,
  pinea coniungens inflexae texta carinae.                10
  illa rudem cursu prima imbuit Amphitriten.
  quae simul ac rostro uentosum proscidit aequor,
  tortaque remigio spumis incanuit unda,
  emersere feri candenti e gurgite uultus
  aequoreae monstrum Nereides admirantes.                 15
  illa, atque haud alia, uiderunt luce marinas
  mortales oculi nudato corpore Nymphas
  nutricum tenus exstantes e gurgite cano.
  tum Thetidis Peleus incensus fertur amore,
  tum Thetis humanos non despexit hymenaeos,              20
  tum Thetidi pater ipse iugandum Pelea sensit.
  o nimis optato saeclorum tempore nati
  heroes, saluete, deum genus! o bona mater!
  uos ego saepe meo uos carmine compellabo.
  teque adeo eximie taedis felicibus aucte,               25
  Thessaliae columen Peleu, cui Iuppiter ipse,
  ipse suos diuum genitor concessit amores.
  tene Thetis tenuit pulcerrima Neptunine?
  tene suam Tethys concessit ducere neptem,
  Oceanusque, mari totum qui amplectitur orbem?           30
  quae simul optato finitae tempore luces
  aduenere, domum conuentu tota frequentat
  Thessalia, oppletur laetanti regia coetu:
  dona ferunt prae se, declarant gaudia uultu.
  deseritur Scyros, linquunt Phthiotica Tempe,            35
  Crannonisque domos ac moenia Larisaea,
  Pharsaliam coeunt, Pharsalia tecta frequentant.
  rura colit nemo, mollescunt colla iuuencis,
  non humilis curuis purgatur uinea rastris,
  non glebam prono conuellit uomere taurus,               40
  non falx attenuat frondatorum arboris umbram,
  squalida desertis rubigo infertur aratris.
  ipsius at sedes, quacumque opulenta recessit
  regia, fulgenti splendent auro atque argento.
  candet ebur soliis, collucent pocula mensae,            45
  tota domus gaudet regali splendida gaza.
  puluinar uero diuae geniale locatur
  sedibus in mediis, Indo quod dente politum
  tincta tegit roseo conchyli purpura fuco.
  haec uestis priscis hominum uariata figuris             50
  heroum mira uirtutes indicat arte.
  namque fluentisono prospectans litore Diae,
  Thesea cedentem celeri cum classe tuetur
  indomitos in corde gerens Ariadna furores,
  necdum etiam sese quae uisit uisere credit,             55
  ut pote fallaci quae tum primum excita somno
  desertam in sola miseram se cernat harena.
  immemor at iuuenis fugiens pellit uada remis,
  irrita uentosae linquens promissa procellae.
  quem procul ex alga maestis Minois ocellis,             60
  saxea ut effigies bacchantis, prospicit, eheu,
  prospicit et magnis curarum fluctuat undis,
  non flauo retinens subtilem uertice mitram,
  non contecta leui uelatum pectus amictu,
  non tereti strophio lactentis uincta papillas,          65
  omnia quae toto delapsa e corpore passim
  ipsius ante pedes fluctus salis alludebant.
  sed neque tum mitrae neque tum fluitantis amictus
  illa uicem curans toto ex te pectore, Theseu,
  toto animo, tota pendebat perdita mente.                70
  a misera, assiduis quam luctibus externauit
  spinosas Erycina serens in pectore curas,
  illa tempestate, ferox quo ex tempore Theseus
  egressus curuis e litoribus Piraei
  attigit iniusti regis Cortinia tecta.                   75
  nam perhibent olim crudeli peste coactam
  Androgeoneae poenas exsoluere caedis
  electos iuuenes simul et decus innuptarum
  Cecropiam solitam esse dapem dare Minotauro.
  quis angusta malis cum moenia uexarentur,               80
  ipse suum Theseus pro caris corpus Athenis
  proicere optauit potius quam talia Cretam
  funera Cecropiae nec funera portarentur.
  atque ita naue leui nitens ac lenibus auris
  magnanimum ad Minoa uenit sedesque superbas.            85
  hunc simul ac cupido conspexit lumine uirgo
  regia, quam suauis exspirans castus odores
  lectulus in molli complexu matris alebat,
  quales Eurotae progignunt flumina myrtus,
  auraue distinctos educit uerna colores,                 90
  non prius ex illo flagrantia declinauit
  lumina, quam cuncto concepit corpore flammam
  funditus atque imis exarsit tota medullis.
  heu misere exagitans immiti corde furores
  sancte puer, curis hominum qui gaudia misces,           95
  quaeque regis Golgos quaeque Idalium frondosum,
  qualibus incensam iactastis mente puellam
  fluctibus, in flauo saepe hospite suspirantem!
  quantos illa tulit languenti corde timores!
  quanto saepe magis fulgore expalluit auri!             100
  cum saeuum cupiens contra contendere monstrum
  aut mortem appeteret Theseus aut praemia laudis.
  non ingrata tamen frustra munuscula diuis
  promittens tacito succendit uota labello.
  nam uelut in summo quatientem brachia Tauro            105
  quercum, aut conigeram sudanti cortice pinum,
  indomitus turbo contorquens flamine robur,
  eruit (illa procul radicitus exturbata
  prona cadit, late quaeuiscumque obuia frangens),
  sic domito saeuum prostrauit corpore Theseus           110
  nequiquam uanis iactantem cornua uentis.
  inde pedem sospes multa cum laude reflexit
  errabunda regens tenui uestigia filo,
  ne labyrintheis e flexibus egredientem
  tecti frustraretur inobseruabilis error.               115
  sed quid ego a primo digressus carmine plura
  commemorem, ut linquens genitoris filia uultum,
  ut consanguineae complexum, ut denique matris,
  quae misera in nata deperdita lamentata est,
  omnibus his Thesei dulcem praeoptarit amorem:          120
  aut ut uecta ratis spumosa ad litora Diae,
  aut ut eam deuincta     lumina somno
  liquerit immemori discedens pectore coniunx?
  saepe illam perhibent ardenti corde furentem
  clarisonas imo fudisse e pectore uoces,                125
  ac tum praeruptos tristem conscendere montes,
  unde aciem in pelagi uastos protenderet aestus,
  tum tremuli salis aduersas procurrere in undas
  mollia nudatae tollentem tegmina surae,
  atque haec extremis maestam dixisse querellis,         130
  frigidulos udo singultus ore cientem.
  ‘sicine me patriis auectam, perfide, ab aris,
  perfide, deserto liquisti in litore, Theseu?
  sicine discedens neglecto numine diuum,
  immemor a deuota domum periuria portas?                135
  nullane res potuit crudelis flectere mentis
  consilium? tibi nulla fuit clementia praesto,
  immite ut nostri uellet miserescere pectus?
  at non haec quondam nobis promissa dedisti
  uoce: mihi non haec miserae sperare iubebas,           140
  sed conubia laeta, sed optatos hymenaeos,
  quae cuncta aerei discerpunt irrita uenti.
  tum iam nulla uiro iuranti femina credat,
  nulla uiri speret sermones esse fideles;
  quis dum aliquid cupiens animus praegestit apisci,     145
  nil metuunt iurare, nihil promittere parcunt:
  sed simul ac cupidae mentis satiata libido est,
  dicta nihil metuere, nihil periuria curant.
  certe ego te in medio uersantem turbine leti
  eripui, et potius germanum amittere creui,             150
  quam tibi fallaci supremo in tempore dessem.
  pro quo dilaceranda feris dabor alitibusque
  praeda, neque iniacta tumulabor mortua terra.
  quaenam te genuit sola sub rupe leaena,
  quod mare conceptum spumantibus exspuit undis,         155
  quae Syrtis, quae Scylla rapax, quae uasta Carybdis,
  talia qui reddis pro dulci praemia uita?
  si tibi non cordi fuerant conubia nostra,
  saeua quod horrebas prisci praecepta parentis,
  at tamen in uestras potuisti ducere sedes,             160
  quae tibi iucundo famularer serua labore,
  candida permulcens liquidis uestigia lymphis,
  purpureaue tuum consternens ueste cubile.
  sed quid ego ignaris nequiquam conquerar aureis,
  externata malo, quae nullis sensibus auctae            165
  nec missas audire queunt nec reddere uoces?
  ille autem prope iam mediis uersatur in undis,
  nec quisquam apparet uacua mortalis in alga.
  sic nimis insultans extremo tempore saeua
  fors etiam nostris inuidit questibus auris.            170
  Iuppiter omnipotens, utinam ne tempore primo
  Gnosia Cecropiae tetigissent litora puppes,
  indomito nec dira ferens stipendia tauro,
  perfidus in Creta religasset nauita funem,
  nec malus hic celans dulci crudelia forma              175
  consilia, in nostris requiesset sedibus hospes!
  nam quo me referam? quali spe perdita nitor?
  Idomeneosne petam montes? a gurgite lato
  discernens ponti truculentum diuidit aequor.
  an patris auxilium sperem? quemne ipsa reliqui         180
  respersum iuuenem fraterna caede secuta?
  coniugis an fido consoler memet amore?
  quine fugit lentos incuruans gurgite remos?
  praeterea nullo litus, sola insula, tecto,
  nec patet egressus pelagi cingentibus undis:           185
  nulla fugae ratio, nulla spes: omnia muta,
  omnia sunt deserta, ostentant omnia letum.
  non tamen ante mihi languescent lumina morte,
  nec prius a fesso secedent corpore sensus,
  quam iustam a diuis exposcam prodita multam,           190
  caelestumque fidem postrema comprecer hora.
  quare facta uirum multantes uindice poena,
  Eumenides, quibus anguino redimita capillo
  frons exspirantis praeportat pectoris iras,
  huc huc aduentate, meas audite querellas,              195
  quas ego, uae miserae, extremis proferre medullis
  cogor inops, ardens, amenti caeca furore.
  quae quoniam uerae nascuntur pectore ab imo,
  uos nolite pati nostrum uanescere luctum,
  sed quali solam Theseus me mente reliquit,             200
  tali mente, deae, funestet seque suosque.’
  has postquam maesto profudit pectore uoces,
  supplicium saeuis exposcens anxia factis,
  annuit inuicto caelestum numine rector.
  quo motu tellus atque horrida contremuerunt            205
  aequora concussitque micantia sidera mundus.
  ipse autem caeca mentem caligine Theseus
  consitus oblito dimisit pectore cuncta,
  quae mandata prius constanti mente tenebat,
  dulcia nec maesto sustollens signa parenti             210
  sospitem Erechtheum se ostendit uisere portum.
  namque ferunt olim, classi cum moenia diuae
  linquentem natum uentis concrederet Aegeus,
  talia complexum iuueni mandata dedisse.
  ‘nate mihi longa iucundior unice uita,                 215
  nate, ego quem in dubios cogor dimittere casus,
  reddite in extrema nuper mihi fine senectae,
  quandoquidem fortuna mea ac tua feruida uirtus
  eripit inuito mihi te, cui languida nondum
  lumina sunt nati cara saturata figura,                 220
  non ego te gaudens laetanti pectore mittam,
  nec te ferre sinam fortunae signa secundae,
  sed primum multas expromam mente querellas,
  canitiem terra atque infuso puluere foedans,
  inde infecta uago suspendam lintea malo,               225
  nostros ut luctus nostraeque incendia mentis
  carbasus obscurata dicet ferrugine Hibera.
  quod tibi si sancti concesserit incola Itoni,
  quae nostrum genus, has sedes defendere Erechthi
  annuit, ut tauri respergas sanguine dextram,           230
  tum uero facito ut memori tibi condita corde
  haec uigeant mandata, nec ulla oblitteret aetas;
  ut simul ac nostros inuisent lumina collis,
  funestam antennae deponant undique uestem,
  candidaque intorti sustollant uela rudentes,           235
  quam primum cernens ut laeta gaudia mente
  agnoscam, cum te reducem aetas prospera sistet.’
  haec mandata prius constanti mente tenentem
  Thesea ceu pulsae uentorum flamine nubes
  aereum niuei montis liquere cacumen.                   240
  at pater, ut summa prospectum ex arce petebat,
  anxia in assiduos absumens lumina fletus,
  cum primum inflati conspexit lintea ueli,
  praecipitem sese scopulorum e uertice iecit,
  amissum credens immiti Thesea fato.                    245
  sic funesta domus ingressus tecta paterna
  morte ferox Theseus, qualem Minoidi luctum
  obtulerat mente immemori talem ipse recepit.
  quae tamen aspectans cedentem maesta carinam
  multiplices animo uoluebat saucia curas.               250
  at parte ex alia florens uolitabat Iacchus
  cum thiaso Satyrorum et Nysigenis Silenis,
  te quaerens, Ariadna, tuoque incensus amore.
  qui tum alacres passim lymphata mente furebant
  euhoe bacchantes, euhoe capita inflectentes.           255
  harum pars tecta quatiebant cuspide thyrsos,
  pars e diuulso iactabant membra iuuenco,
  pars sese tortis serpentibus incingebant,
  pars obscura cauis celebrabant orgia cistis,
  orgia, quae frustra cupiunt audire profani,            260
  plangebant aliae proceris tympana palmis,
  aut tereti tenuis tinnitus aere ciebant,
  multis raucisonos efflabant cornua bombos
  barbaraque horribili stridebat tibia cantu.
  talibus amplifice uestis decorata figuris              265
  puluinar complexa suo uelabat amictu.
  quae postquam cupide spectando Thessala pubes
  expleta est, sanctis coepit decedere diuis.
  hic, qualis flatu placidum mare matutino
  horrificans Zephyrus procliuas incitat undas,          270
  aurora exoriente uagi sub limina Solis:
  quae tarde primum clementi flamine pulsae
  procedunt, leni et resonant plangore cachinni,
  post uento crescente magis magis increbescunt,
  purpureaque procul nantes ab luce refulgent:           275
  sic tum uestibuli linquentis regia tecta
  ad se quisque uago passim pede discedebant.
  quorum post abitum princeps e uertice Pelei
  aduenit Chiron portans siluestria dona:
  nam quodcumque ferunt campi, quos Thessala magnis      280
  montibus ora creat, quos propter fluminis undas
  aura parit flores tepidi fecunda Fauoni,
  hos indistinctis plexos tulit ipse corollis,
  quo permulsa domus iucundo risit odore.
  confestim Penios adest, uiridantia Tempe,              285
  Tempe, quae siluae cingunt super impendentes,
  †Minosim† linquens †doris† celebranda choreis,
  non uacuos: namque ille tulit radicitus altas
  fagos ac recto proceras stipite laurus,
  non sine nutanti platano lentaque sorore               290
  flammati Phaethontis et aerea cupressu.
  haec circum sedes late contexta locauit,
  uestibulum ut molli uelatum fronde uireret.
  post hunc consequitur sollerti corde Prometheus,
  extenuata gerens ueteris uestigia poenae,              295
  quam quondam silici restrictus membra catena
  persoluit pendens e uerticibus praeruptis.
  inde pater diuum sancta cum coniuge natisque
  aduenit caelo, te solum, Phoebe, relinquens,
  unigenamque simul cultricem montibus Iri:              300
  Pelea nam tecum pariter soror aspernata est,
  nec Thetidis taedas uoluit celebrare iugalis.
  qui postquam niueis flexerunt sedibus artus,
  large multiplici constructae sunt dape mensae,
  cum interea infirmo quatientes corpora motu            305
  ueridicos Parcae coeperunt edere cantus.
  his corpus tremulum complectens undique uestis
  candida purpurea talos incinxerat ora,
  at roseo niueae residebant uertice uittae,
  aeternumque manus carpebant rite laborem.              310
  laeua colum molli lana retinebat amictum,
  dextera tum leuiter deducens fila supinis
  formabat digitis, tum prono in pollice torquens
  libratum tereti uersabat turbine fusum,
  atque ita decerpens aequabat semper opus dens,         315
  laneaque aridulis haerebant morsa labellis,
  quae prius in leui fuerant exstantia filo:
  ante pedes autem candentis mollia lanae
  uellera uirgati custodibant calathisci.
  haec tum clarisona pellentes uellera uoce              320
  talia diuino fuderunt carmine fata,
  carmine, perfidiae quod post nulla arguet aetas.
  O decus eximium magnis uirtutibus augens,
  Emathiae tutamen opis, clarissime nato,
  accipe, quod laeta tibi pandunt luce sorores,          325
  ueridicum oraclum: sed uos, quae fata secuntur,
  currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
  adueniet tibi iam portans optata maritis
  Hesperus, adueniet fausto cum sidere coniunx,
  quae tibi flexanimo mentis perfundat amorem,           330
  languidulosque paret tecum coniungere somnos,
  leuia substernens robusto brachia collo.
  currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
  nulla domus tales umquam contexit amores,
  nullus amor tali coniunxit foedere amantes,            335
  qualis adest Thetidi, qualis concordia Peleo.
  currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
  nascetur uobis expers terroris Achilles,
  hostibus haud tergo, sed forti pectore notus,
  qui persaepe uago uictor certamine cursus              340
  flammea praeuertet celeris uestigia ceruae.
  currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
  non illi quisquam bello se conferet heros,
  cum Phrygii Teucro manabunt sanguine campi,
  Troicaque obsidens longinquo moenia bello,             345
  periuri Pelopis uastabit tertius heres.
  currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
  illius egregias uirtutes claraque facta
  saepe fatebuntur natorum in funere matres,
  cum incuruo canos soluent a uertice crines,            350
  putridaque infirmis uariabunt pectora palmis.
  currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
  namque uelut densas praecerpens cultor aristas
  sole sub ardenti flauentia demetit arua,
  . . . . . . . .
  Troiugenum infesto prosternens corpora ferro.          355
  currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
  testis erit magnis uirtutibus unda Scamandri,
  quae passim rapido diffunditur Hellesponto,
  cuius iter caesis angustans corporum aceruis
  alta tepefaciet permixta flumina caede.                360
  currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
  denique testis erit morti quoque reddita praeda,
  cum teres excelso coaceruatum aggere bustum
  excipiet niueos perculsae uirginis artus.
  currite ducentes subtegmina, currite, fusi.            365
  nam simul ac fessis dederit fors copiam Achiuis
  urbis Dardaniae Neptunia soluere uincla,
  alta Polyxenia madefient caede sepulcra:
  quae, uelut ancipiti succumbens uictima ferro,
  proiciet truncum summisso poplite corpus.              370
  currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
  quare agite optatos animi coniungite amores.
  accipiat coniunx felici foedere diuam,
  dedatur cupido iam dudum nupta marito.
  currite ducentes subtegmina, currite, fusi.            375
  non illam nutrix orienti luce reuisens
  hesterno collum poterit circumdare filo,
  currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
  anxia nec mater discordis maesta puellae
  secubitu caros mittet sperare nepotes.                 380
  currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
  talia praefantes quondam felicia Pelei
  carmina diuino cecinerunt pectore Parcae.
  praesentes namque ante domos inuisere castas
  heroum, et sese mortali ostendere coetu,               385
  caelicolae nondum spreta pietate solebant.
  saepe pater diuum templo in fulgente reuisens,
  annua cum festis uenissent sacra diebus,
  conspexit terra centum procumbere tauros.
  saepe uagus Liber Parnasi uertice summo                390
  Thyadas effusis euantis crinibus egit,
  cum Delphi tota certatim ex urbe ruentes
  acciperent laeti diuum fumantibus aris.
  saepe in letifero belli certamine Mauors
  aut rapidi Tritonis hera aut Ramnusia uirgo            395
  armatas hominum est praesens hortata cateruas.
  sed postquam tellus scelere est imbuta nefando,
  iustitiamque omnes cupida de mente fugarunt,
  perfudere manus fraterno sanguine fratres,
  destitit extinctos natus lugere parentes,              400
  optauit genitor primaeui funera nati,
  liber ut innuptae poteretur flore nouercae,
  ignaro mater substernens se impia nato
  impia non uerita est diuos scelerare parentes,
  omnia fanda nefanda malo permixta furore               405
  iustificam nobis mentem auertere deorum.
  quare nec talis dignantur uisere coetus,
  nec se contingi patiuntur lumine claro.


    LXIV _ARGONAVTIA_ Ω: in O spatium est unius uersus, et adscriptum
    in marg. _narrat hic ystoriam aurei uelleris_

    1 _Peliaco_ La¹ Mar. Victorinus 182 Gaisford: _Pelliaco_ (_-to_
    G) Ω
    3 _fascidicos al. phasidos_ GBVen: _fasi_(_ci_ R)_dicos_ OR ||
    _aeetaeos_] _oeticos_ GRVenAC: _ceticos_ La¹ et O qui in marg.
    habet _al. tetidicos_: _oeteos_ Bod. Lat. Class. e. 15
    4 _pupis_ OC: _puppis_ Ω
    6 _ụạḷḍạ salsa_ suprascr. _uada_ O
    7 _uerentes_ OBLa¹ et G m. pr.
    10 _texta_ Oh: _testa_ Ω
    11 _prima_ Da: _primam_ Ω: _p’eā_ (?_p’rā_) marg. _proram_ O ||
    _amphitritem_ GBA: _a_(_am_ Ven)_phitritem al. amphitrionem_
    RVen: _aphitrite_ O unde in ed. 1 conieci _proram i.
    Amphitrite_: _prora i. Amphitriten_ Postgate: _illa rudi cursu
    proram i. Amphitrite_ Fleischer: _i. rudem c. primum i.
    Amphitriten_ Thomas
    13 _tortaque_ ed. Trinc.: _totaque_ Ω || _incanduit_ Ω
    15 _monstrum al. monstrorum_ O _ammirantes_ O
    16 _illa atque haud alia_ Bergk: _illa atque alia_ Ω: _illa
    alia_ O: _illas atque a._ a: _illaque haud a._ Auantius: _illa
    si qua a._ Lachm.: _illa ut non alia_ Helm || _uidere_ Ω
    17 _oculi_ Bod. Lat. Class. e. 15: _oculis_ Ω
    18 _extantes_ Ω
    19 _cum_ OR
    20 _cum_ GOR
    21 _cum_ Ω || _sensit_ Ω: _sanxit_ Itali
    22 _seculorum_ GORB. _secụlorum_ R
    23 _mater al. matre_ GRVen: _matre_ a || Schol. Veronens. ad
    Verg. Aen. v. 80 _Catullus Saluete deum gens o bona matrum
    Progenies saluete iter--_dein spatium quinquaginta fere
    litterarum || _tuum genus, o bona mater_ Badham: _o bona matrum
    Progenies saluete iterum_ primus huc reuocauit Franc. Orioli
    1822
    24 _uos_] _post_ Bergk
    25 _tedis_ O: _tethis_ A: _thetis_ Ω
    28 _neptunnine_ corr. D, Riccardianus 2242: _neptine_ BLa¹:
    _nectine al. neptine_ G: _nectine_ OAC: _nectine_ marg. _neptine
    al neutūne al. neptimine_ (et hoc quidem recentius) R: _Nereine_
    Haupt: _Nerinarum_ Sam. Allen
    29 _thetis_ Ω
    31 _optato finite_ O: _optato_ (_-ta_ D m. pr.: _-tae_ a)
    _finito_ cett.
    32 _aduenere_ ap: _ad_ (_at_ B, _al_ AC) _lenire_ Ω
    34 _prae se_ cum _declarant_ iungebat Doering
    35 _sciros_ AC: _schyros_ B: _sy_(_si_ O)_ros_ GORVenLa¹:
    _Cieros_ Meineke || _tempe_ non _Tempe_ Meineke
    36 _Crannonisque_ Victorius: _Graiunonisque_ G: _Grauinonisque_
    ORDAC || _moenia L._ p: _nicenis_ (_nit._ BLa¹) _alacris_(_ss_
    O)_ea_ Ω
    37 _Pharsalum_ Lachm.
    43 _at_ C: _ad_ Ω
    46 _gazza_ B
    48 _aedibus_ Al. Guarinus
    52 _lit(t)ora_ RBLa¹: _litora_ (suprascr. _e_)Ven || _di(y)a_ Ω
    54 _adriana_ Ω
    55 _sese quae uisit uisere credit_ Voss: _seseque sui tui se
    credit_ GOBLa¹D: _seseque sui qui_ (suprascr. _t) se credidit_
    C: _seseque sui /// se credi /// ////_ R marg. _al. terni 56
    tunc_ O
    61 _bachantis_ GOR || _eheu_ Bergk: _heue_ Ω: _heie_ Bod. Lat.
    Class. e. 15: _euhoe_ Lachm.
    62 Inter _et     magnis_ rasura est in G || Pro _et_ compendium
    est in O quo plerumque significatur _con_
    64 _contenta_ O et Phil., idemque coni. Balth. Venator ||
    _nudatum_ Schwabe: _laniatum_ Owen: _uiolatum_ Haverfield
    65 _lactentis_ Ω: _lactantis_ cod. peruetustus Cauensi. Isidori
    Originum XIX. 33, a quo hic u. Cinnae tribuitur || _citta_
    Cauensis, h.e. _cincta_
    66 _delapsa e_ C: _delapse_ O: _delapso e_ RBVen: _delapso_
    GLa¹D
    67 _adl._ O: _allidebant_ Landor
    68 _si neque_ Ω || _tamen_ (_tn_) pro _tum_ bis O
    69 _te_ om. O
    71 _a_ Can. Lat. 33 et codices Nonii p. 108: _ah_ GRVen: _ha_ O
    72 _ferens_ a, Bod. Lat. Class. e. 15 et Nonii codices
    73 _feroxque et tempore_ Ω: _illa ex t. ferox quo tempore_
    Baehrens
    75 _inusi_ ed. Trinc.: _inuisi_ Heinsius || _tecta_ Ricc. 2242,
    Ritschl: _tempta_ GORVenBLa¹: _tenta_ AD: _templa_ ap, Scaliger:
    fort. _septa_
    77 _cum androgeanee_ (_-genee_ B: _-geane_ O) Ω || _exsol._ BO:
    _exol._ GRVen
    80 _menia_ CRVen: _inoenia_ G: _incenia_ O || _uersarentur_
    (suprascr. _x_) B: _uersarentur_ La
    82 _proicere_ C Paris. 7989: _prohic._ OBLa¹: _proiic._ GRVenAa
    83 _nec funera_ Ω: _ne funera_ edd. ante Lachm.
    87 _expirans_ Ω
    88 _cōpressu_ Ven
    89 _Eurot(a)e_ Bod. Lat. Class. e. 15 et ed. antiquissima saec.
    xv: _europe_ Ω || _pergignunt_ Ω || _mirtos_ OB: _mirtus al.
    mirtos_ R
    94 _inmiti_ uel _in miti_ Ω: _corda furore_ Ramler
    96 _quaeque_ hp: _quod neque_ O: _quique_ Ω || _Golgos_
    Hermolaus Barbarus, alii Bembo uel Auantio imputant: _c_(_ch_
    O)_olc_(_ch_ RVen)_os_ Ω
    100 _fuluore_ Ritschl, quod uocabulum de auro usurpatum est a
    Tiberiano poeta saec. iv (Baehrens PLM III. p. 266): _lurore_
    Bochart
    102 _motem_ R || _appeteret_ O sicut maluerat Marcilius:
    _oppeteret_ Ω: _opet._ D
    104 _suspendit_ ed. antiquissima saec. xv: _succepit_ Statius
    106 _cornigeram_ Ω || _fundanti_ Oh, G m. pr. ut Bonneto uisum
    est: _nutanti_ Mitscherlich
    107 _indomitum_ D || _turbo_ Ω: _turben_ Spengel, ut referretur
    ad _indomitum_, cum Seruius ad Aen. vii. 378 scripserit
    _Catullus hoc turben dicit ut hoc carmen_
    108 _radicibus_ BLa¹ha

댓글 없음: