XI.
Quid bellicosus Cantaber et Scythes, Hirpine Quinti, cogitet Hadria Divisus obiecto, remittas Quaerere, nec trepides in usum
Poscentis aevi pauca. Fugit retro 5 Levis iuventas et decor, arida Pellente lascivos amores Canitie facilemque somnum.
Non semper idem floribus est honor Vernis, neque uno luna rubens nitet 10 Voltu: quid aeternis minorem Consiliis animum fatigas?
Cur non sub alta vel platano vel hac Pinu iacentes sic temere et rosa Canos odorati capillos, 15 Dum licet, Assyriaque nardo
Potamus uncti? Dissipat Euhius Curas edacis. Quis puer ocius Restinguet ardentis Falerni Pocula praetereunte lympha? 20
Quis devium scortum eliciet domo Lyden? Eburna, die age, cum lyra Maturet, in comptum Lacaenae More comam religata nodum.
XII.
Nolis longa ferae bella Numantiae Nec durum Hannibalem nec Siculum mare Poeno purpureum sanguine mollibus Aptari citharae modis,
Nec saevos Lapithas et nimium mero 5 Hylaeum domitosque Herculea manu Telluris iuvenes, unde periculum Fulgens contremuit domus
Saturni veteris: tuque pedestribus Dices historiis proelia Caesaris, 10 Maecenas, melius ductaque per vias Regum colla minacium.
Me dulcis dominae Musa Licymniae Cantus, me voluit dicere lucidum Fulgentis oculos et bene mutuis 15 Fidum pectus amoribus;
Quam nec ferre pedem dedecuit choris Nec certare ioco nec dare bracchia Ludentem nitidis virginibus sacro Dianae celebris die. 20
Num tu quae tenuit dives Achaemenes Aut pinguis Phrygiae Mygdonias opes Permutare velis crine Licymniae, Plenas aut Arabum domos,
Dum flagrantia detorquet ad oscula 25 Cervicem, aut facili saevitia negat Quae poscente magis gaudeat eripi, Interdum rapere occupet?
XIII.
Ille et nefasto te posuit die, Quicumque primum, et sacrilega manu Produxit, arbos, in nepotum Perniciem opprobriumque pagi;
Illum et parentis crediderim sui 5 Fregisse cervicem et penetralia Sparsisse nocturno cruore Hospitis; ille venena Colcha
Et quidquid usquam concipitur nefas Tractavit, agro qui statuit meo 10 Te triste lignum, te caducum In domini caput immerentis.
Quid quisque vitet, numquam homini satis Cautumst in horas: navita Bosporum Poenus perhorrescit neque ultra 15 Caeca timet aliunde fata;
Miles sagittas et celerem fugam Parthi, catenas Parthus et Italum Robur; sed improvisa leti Vis rapuit rapietque gentis. 20
Quam paene furvae regna Proserpinae Et iudicantem vidimus Aeacum Sedesque discriptas piorum et Aeoliis fidibus querentem
Sappho puellis de popularibus, 25 Et te sonantem plenius aureo, Alcaee, plectro dura navis, Dura fugae mala, dura belli.
Utrumque sacro digna silentio Mirantur umbrae dicere; sed magis 30 Pugnas et exactos tyrannos Densum umeris bibit aure volgus.
Quid mirum, ubi illis carminibus stupens Demittit atras belua centiceps Auris, et intorti capillis 35 Eumenidum recreantur angues?
Quin et Prometheus et Pelopis parens Dulci laborem decipitur sono, Nec curat Orion leones Aut timidos agitare lyncas. 40
XIV.
Eheu fugaces, Postume, Postume, Labuntur anni, nec pietas moram Rugis et instanti senectae Adferet indomitaeque morti;
Non si trecenis quotquot eunt dies, 5 Amice, places inlacrimabilem Plutona tauris, qui ter amplum Geryonen Tityonque tristi
Compescit unda, scilicet omnibus, Quicumque terrae munere vescimur, 10 Enaviganda, sive reges Sive inopes erimus coloni.
Frustra cruento Marte carebimus Fractisque rauci fluctibus Hadriae, Frustra per autumnos nocentem 15 Corporibus metuemus Austrum:
Visendus ater flumine languido Cocytos errans et Danai genus Infame damnatusque longi Sisyphus Aeolides laboris. 20
Linquenda tellus et domus et placens Uxor, neque harum, quas colis, arborum Te praeter invisas cupressos Ulla brevem dominum sequetur.
Absumet heres Caecuba dignior 25 Servata centum clavibus et mero Tinguet pavimentum superbo, Pontificum potiore cenis.
XV.
Iam pauca aratro iugera regiae Moles relinquent; undique latius Extenta visentur Lucrino Stagna lacu, platanusque caelebs
Evincet ulmos; tum violaria et 5 Myrtus et omnis copia narium Spargent olivetis odorem Fertilibus domino priori;
Tum spissa ramis laurea fervidos Excludet ictus. Non ita Romuli 10 Praescriptum et intonsi Catonis Auspiciis veterumque norma.
Privatus illis census erat brevis, Commune magnum: nulla decempedis Metata privatis opacam 15 Porticus excipiebat Arcton,
Nec fortuitum spernere caespitem Leges sinebant, oppida publico Sumptu iubentes et deorum Templa novo decorare saxo. 20
XVI.
Otium divos rogat in patenti Prensus Aegaeo, simul atra nubes Condidit lunam neque certa fulgent Sidera nautis;
Otium bello furiosa Thrace, 5 Otium Medi pharetra decori, Grosphe, non gemmis neque purpura ve- nale nec auro.
Non enim gazae neque consularis Submovet lictor miseros tumultus 10 Mentis et curas laqueata circum Tecta volantis.
Vivitur parvo bene cui paternum Splendet in mensa tenui salinum Nec levis somnos timor aut cupido 15 Sordidus aufert.
Quid brevi fortes iaculamur aevo Multa? Quid terras alio calentis Sole mutamus? Patriae quis exsul Se quoque fugit? 20
Scandit aeratas vitiosa navis Cura nec turmas equitum relinquit, Ocior cervis et agente nimbos Ocior Euro.
Laetus in praesens animus quod ultrast 25 Oderit curare et amara lento Temperet risu; nihil est ab omni Parte beatum.
Abstulit clarum cita mors Achillem, Longa Tithonum minuit senectus, 30 Et mihi forsan tibi quod negarit Porriget hora.
Te greges centum Siculaeque circum Mugiunt vaccae, tibi tollit hinnitum Apta quadrigis equa, te bis Afro 35 Murice tinctae
Vestiunt lanae; mihi parva rura et Spiritum Graiae tenuem Camenae Parca non mendax dedit et malignum Spernere volgus. 40
XVII.
Cur me querellis exanimas tuis? Nec dis amicumst nec mihi te prius Obire, Maecenas, mearum Grande decus columenque rerum.
A, te meae si partem animae rapit 5 Maturior vis, quid moror altera, Nec carus aeque nec superstes Integer? Ille dies utramque
Ducet ruinam. Non ego perfidum Dixi sacramentum: ibimus, ibimus, 10 Utcumque praecedes, supremum Carpere iter comites parati.
Me nec Chimaerae spiritus igneae Nec, si resurgat, centimanus Gyas Divellet umquam: sic potenti 15 Iustitiae placitumque Parcis.
Seu Libra seu me Scorpios adspicit Formidolosus pars violentior Natalis horae, seu tyrannus Hesperiae Capricornus undae, 20
Utrumque nostrum incredibili modo Consentit astrum. Te Iovis impio Tutela Saturno refulgens Eripuit volucrisque Fati
Tardavit alas, cum populus frequens 25 Laetum theatris ter crepuit sonum; Me truncus inlapsus cerebro Sustulerat, nisi Faunus ictum
Dextra levasset, Mercurialium Custos virorum. Reddere victimas 30 Aedemque votivam memento; Nos humilem feriemus agnam.
XVIII.
Non ebur neque aureum Mea renidet in domo lacunar, Non trabes Hymettiae Premunt columnas ultima recisas Africa, neque Attali 5 Ignotus heres regiam occupavi, Nec Laconicas mihi Trahunt honestae purpuras clientae. At fides et ingeni Benigna venast, pauperemque dives 10 Me petit: nihil supra Deos lacesso nec potentem amicum Largiora flagito, Satis beatus unicis Sabinis. Truditur dies die, 15 Novaeque pergunt interire lunae: Tu secanda marmora Locas sub ipsum funus, et sepulcri Immemor struis domos, Marisque Bais obstrepentis urges 20 Submovere litora, Parum locuples continente ripa. Quid quod usque proximos Revellis agri terminos et ultra Limites clientium 25 Salis avarus? Pellitur paternos In sinu ferens deos Et uxor et vir sordidosque natos. Nulla certior tamen Rapacis Orci fine destinata 30 Aula divitem manet Erum. Quid ultra tendis? Aequa tellus Pauperi recluditur Regumque pueris, nec satelles Orci Callidum Promethea 35 Revexit auro captus. Hic superbum Tantalum atque Tantali Genus coercet, hic levare functum Pauperem laboribus Vocatus atque non vocatus audit. 40
XIX.
Bacchum in remotis carmina rupibus Vidi docentem, credite posteri, Nymphasque discentis et auris Capripedum Satyrorum acutas.
Euhoe, recenti mens trepidat metu, 5 Plenoque Bacchi pectore turbidum Laetatur. Euhoe, parce Liber, Parce gravi metuende thyrso.
Fas pervicacis est mihi Thyiadas Vinique fontem lactis et uberes 10 Cantare rivos atque truncis Lapsa cavis iterare mella;
Fas et beatae coniugis additum Stellis honorem tectaque Penthei Disiecta non leni ruina 15 Thracis et exitium Lycurgi.
Tu flectis amnis, tu mare barbarum, Tu separatis uvidus in iugis Nodo coerces viperino Bistonidum sine fraude crinis. 20
Tu, cum parentis regna per arduum Cohors Gigantum scanderet impia, Rhoetum retorsisti leonis Unguibus horribilique mala;
Quamquam choreis aptior et iocis 25 Ludoque dictus non sat idoneus Pugnae ferebaris; sed idem Pacis eras mediusque belli.
Te vidit insons Cerberus aureo Cornu decorum, leniter atterens 30 Caudam, et recedentis trilingui Ore pedes tetigitque crura.
XX.
Non usitata nec tenui ferar Penna biformis per liquidum aethera Vates, neque in terris morabor Longius invidiaque maior
Urbis relinquam. Non ego pauperum 5 Sanguis parentum, non ego, quem vocas, Dilecte Maecenas, obibo Nec Stygia cohibebor unda.
Iam iam residunt cruribus asperae Pelles et album mutor in alitem 10 Superne, nascunturque leves Per digitos umerosque plumae.
Iam Daedaleo notior Icaro Visam gementis litora Bospori Syrtisque Gaetulas canorus 15 Ales Hyperboreosque campos.
Me Colchus et qui dissimulat metum Marsae cohortis Dacus et ultimi Noscent Geloni, me peritus Discet Hiber Rhodanique potor. 20
Absint inani funere neniae Luctusque turpes et querimoniae; Compesce clamorem ac sepulcri Mitte supervacuos honores.
CARMINUM
LIBER TERTIUS.
I.
Odi profanum volgus et arceo. Favete linguis: carmina non prius Audita Musarum sacerdos Virginibus puerisque canto.
Regum timendorum in proprios greges, 5 Reges in ipsos imperiumst Iovis, Clari Giganteo triumpho, Cuncta supercilio moventis.
Est ut viro vir latius ordinet Arbusta sulcis, hic generosior 10 Descendat in Campum petitor, Moribus hic meliorque fama
Contendat, illi turba clientium Sit maior: aequa lege Necessitas Sortitur insignis et imos; 15 Omne capax movet urna nomen.
Destrictus ensis cui super impia Cervice pendet, non Siculae dapes Dulcem elaborabunt saporem, Non avium citharaeque cantus 20
Somnum reducent. Somnus agrestium Lenis virorum non humilis domos Fastidit umbrosamque ripam, Non zephyris agitata tempe.
Desiderantem quod satis est neque 25 Tumultuosum sollicitat mare Nec saevus Arcturi cadentis Impetus aut orientis Haedi,
Non verberatae grandine vineae Fundusque mendax, arbore nunc aquas 30 Culpante, nunc torrentia agros Sidera, nunc hiemes iniquas.
Contracta pisces aequora sentiunt Iactis in altum molibus: huc frequens Caementa demittit redemptor 35 Cum famulis dominusque terrae
Fastidiosus. Sed Timor et Minae Scandunt eodem quo dominus, neque Decedit aerata triremi et Post equitem sedet atra Cura. 40
Quod si dolentem nec Phrygius lapis Nec purpurarum sidere clarior Delenit usus nec Falerna Vitis Achaemeniumque costum:
Cur invidendis postibus et novo 45 Sublime ritu moliar atrium? Cur valle permutem Sabina Divitias operosiores?
II.
Angustam amice pauperiem pati Robustus acri militia puer Condiscat et Parthos ferocis Vexet eques metuendus hasta,
Vitamque sub divo et trepidis agat 5 In rebus. Illum ex moenibus hosticis Matrona bellantis tyranni Prospiciens et adulta virgo
Suspiret, eheu, ne rudis agminum Sponsus lacessat regius asperum 10 Tactu leonem, quem cruenta Per medias rapit ira caedes.
Dulce et decorumst pro patria mori: Mors et fugacem persequitur virum, Nec parcit imbellis iuventae 15 Poplitibus timidoque tergo.
Virtus repulsae nescia sordidae, Intaminatis fulget honoribus, Nec sumit aut ponit securis Arbitrio popularis aurae. 20
Virtus recludens immeritis mori Caelum negata temptat iter via, Coetusque volgaris et udam Spernit humum fugiente penna.
Est et fideli tuta silentio 25 Merces: vetabo qui Cereris sacrum Volgarit arcanae sub isdem Sit trabibus fragilemve mecum
Solvat phaselon; saepe Diespiter Neglectus incesto addidit integrum: 30 Raro antecedentem scelestum Deseruit pede Poena claudo.
III.
Iustum et tenacem propositi virum Non civium ardor prava iubentium, Non voltus instantis tyranni Mente quatit solida, neque Auster,
Dux inquieti turbidus Hadriae, 5 Nec fulminantis magna manus Iovis; Si fractus inlabatur orbis, Impavidum ferient ruinae.
Hac arte Pollux et vagus Hercules Enisus arcis attigit igneas, 10 Quos inter Augustus recumbens Purpureo bibet ore nectar.
Hac te merentem, Bacche pater, tuae Vexere tigres, indocili iugum Collo trahentes; hac Quirinus 15 Martis equis Acheronta fugit,
Gratum elocuta consiliantibus Iunone divis: 'Ilion, Ilion Fatalis incestusque iudex Et mulier peregrina vertit 20
In pulverem, ex quo destituit deos Mercede pacta Laomedon, mihi Castaeque damnatum Minervae Cum populo et duce fraudulento.
Iam nec Lacaenae splendet adulterae 25 Famosus hospes nec Priami domus Periura pugnacis Achivos Hectoreis opibus refringit,
Nostrisque ductum seditionibus Bellum resedit. Protinus et gravis 30 Iras et invisum nepotem, Troica quem peperit sacerdos,
Marti redonabo; illum ego lucidas Inire sedes, ducere nectaris Sucos et adscribi quietis 35 Ordinibus patiar deorum.
Dum longus inter saeviat Ilion Romamque pontus, qualibet exsules In parte regnanto beati; Dum Priami Paridisque busto 40
Insultet armentum et catulos ferae Celent inultae, stet Capitolium Fulgens triumphatisque possit Roma ferox dare iura Medis.
Horrenda late nomen in ultimas 45 Extendat oras, qua medius liquor Secernit Europen ab Afro, Qua tumidus rigat arva Nilus.
Aurum inrepertum et sic melius situm, Cum terra celat, spernere fortior 50 Quam cogere humanos in usus Omne sacrum rapiente dextra,
Quicumque mundo terminus obstitit, Hunc tanget armis, visere gestiens, Qua parte debacchentur ignes, 55 Qua nebulae pluviique rores.
Sed bellicosis fata Quiritibus Hac lege dico, ne nimium pii Rebusque fidentes avitae Tecta velint reparare Troiae. 60
Troiae renascens alite lugubri Fortuna tristi clade iterabitur, Ducente victricis catervas Coniuge me Iovis et sorore.
Ter si resurgat murus aeneus 65 Auctore Phoebo, ter pereat meis Excisus Argivis, ter uxor Capta virum puerosque ploret.'
Non hoc iocosae conveniet lyrae: Quo, Musa, tendis? Desine pervicax 70 Referre sermones deorum et Magna modis tenuare parvis.
IV.
Descende caelo et dic age tibia Regina longum Calliope melos, Seu voce nunc mavis acuta, Seu fidibus citharave Phoebi.
Auditis, an me ludit amabilis 5 Insania? Audire et videor pios Errare per lucos, amoenae Quos et aquae subeunt et aurae.
Me fabulosae Volture in Apulo Nutricis extra limen Apuliae 10 Ludo fatigatumque somno Fronde nova puerum palumbes
Texere, mirum quod foret omnibus, Quicumque celsae nidum Acherontiae Saltusque Bantinos et arvum 15 Pingue tenent humilis Forenti,
Ut tuto ab atris corpore viperis Dormirem et ursis, ut premerer sacra Lauroque conlataque myrto, Non sine dis animosus infans. 20
Vester, Camenae, vester in arduos Tollor Sabinos, seu mihi frigidum Praeneste seu Tibur supinum Seu liquidae placuere Baiae.
Vestris amicum fontibus et choris 25 Non me Philippis versa acies retro, Devota non extinxit arbos, Nec Sicula Palinurus unda.
Utcumque mecum vos eritis, libens Insanientem navita Bosporum 30 Temptabo et urentis arenas Litoris Assyrii viator;
Visam Britannos hospitibus feros Et laetum equino sanguine Concanum; Visam pharetratos Gelonos 35 Et Scythicum inviolatus amnem.
Vos Caesarem altum, militia simul Fessas cohortis abdidit oppidis, Finire quaerentem labores, Pierio recreatis antro. 40
Vos lene consilium et datis et dato Gaudetis, almae. Scimus, ut impios Titanas immanemque turmam Fulmine sustulerit caduco
Qui terram inertem, qui mare temperat 45 Ventosum et urbis regnaque tristia Divosque mortalisque turbas Imperio regit unus aequo.
Magnum illa terrorem intulerat Iovi Fidens iuventus horrida bracchiis, 50 Fratresque tendentes opaco Pelion imposuisse Olympo.
Sed quid Typhoeus et validus Mimas, Aut quid minaci Porphyrion statu, Quid Rhoetus evolsisque truncis 55 Enceladus iaculator audax
Contra sonantem Palladis aegida Possent ruentes? Hinc avidus stetit Volcanus, hinc matrona Iuno et Numquam umeris positurus arcum, 60
Qui rore puro Castaliae lavit Crinis solutos, qui Lyciae tenet Dumeta natalemque silvam, Delius et Patareus Apollo.
Vis consili expers mole ruit sua: 65 Vim temperatam di quoque provehunt In maius; idem odere viris Omne nefas animo moventis.
Testis mearum centimanus Gyas Sententiarum, notus et integrae 70 Temptator Orion Dianae, Virginea domitus sagitta.
Iniecta monstris Terra dolet suis Maeretque partus fulmine luridum Missos ad Orcum; nec peredit 75 Impositam celer ignis Aetnam.
Incontinentis nec Tityi iecur Reliquit ales, nequitiae additus Custos; amatorem trecentae Pirithoum cohibent catenae. 80
V.
Caelo tonantem credidimus Iovem Regnare; praesens divus habebitur Augustus adiectis Britannis Imperio gravibusque Persis.
Milesne Crassi coniuge barbara 5 Turpis maritus vixit et hostium, Pro curia inversique mores! Consenuit socerorum in armis
Sub rege Medo Marsus et Apulus, Anciliorum et nominis et togae 10 Oblitus aeternaeque Vestae, Incolumi Iove et urbe Roma?
Hoc caverat mens provida Reguli Dissentientis condicionibus Foedis et exemplo trahentis 15 Perniciem veniens in aevum,
Si non periret immiserabilis Captiva pubes. 'Signa ego Punicis Adfixa delubris et arma Militibus sine caede' dixit 20
'Derepta vidi; vidi ego civium Retorta tergo bracchia libero Portasque non clausas et arva Marte coli populata nostro.
Auro repensus scilicet acrior 25 Miles redibit. Flagitio additis Damnum: neque amissos colores Lana refert medicata fuco,
Nec vera virtus, cum semel excidit, Curat reponi deterioribus. 30 Si pugnat extricata densis Cerva plagis, erit ille fortis,
Qui perfidis se credidit hostibus, Et Marte Poenos proteret altero Qui lora restrictis lacertis 35 Sensit iners timuitque mortem.
Hic, unde vitam sumeret inscius, Pacem duello miscuit. O pudor! O magna Carthago, probrosis Altior Italiae ruinis!' 40
Fertur pudicae coniugis osculum Parvosque natos ut capitis minor Ab se removisse et virilem Torvus humi posuisse voltum,
Donec labantis consilio patres 45 Firmaret auctor numquam alias dato, Interque maerentis amicos Egregius properaret exsul.
Atqui sciebat quae sibi barbarus Tortor pararet; non aliter tamen 50 Dimovit obstantis propinquos Et populum reditus morantem,
Quam si clientum longa negotia Diiudicata lite relinqueret, Tendens Venafranos in agros 55 Aut Lacedaemonium Tarentum.
VI.
Delicta maiorum immeritus lues, Romane, donec templa refeceris Aedisque labentis deorum et Foeda nigro simulacra fumo.
Dis te minorem quod geris, imperas: 5 Hinc omne principium, huc refer exitum. Di multa neglecti dederunt Hesperiae mala luctuosae.
Iam bis Monaeses et Pacori manus Non auspicatos contudit impetus 10 Nostros et adiecisse praedam Torquibus exiguis renidet.
Paene occupatam seditionibus Delevit Urbem Dacus et Aethiops, Hic classe formidatus, ille 15 Missilibus melior sagittis. |
|
댓글 없음:
댓글 쓰기